PLN/CHF
W dniu 21 marca 2024 roku na forum TSUE odbędzie się posiedzenie w sprawie o sygn. C-118/23, która dotyczy zgodności z prawem decyzji BFG o objęciu Getin Noble Banku procesem przymusowej restrukturyzacji. Sprawa została zainicjowana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, do którego trafiło ponad 7,5 tys. skarg od osób poszkodowanych w wyniku tej decyzji. Największą grupę skarżących stanowili Frankowicze, którzy w wyniku przyjętej formuły restrukturyzacji – polegającej na oddzieleniu „zdrowej” części banku i przeniesieniu jej do nowo utworzonego Velo Banku oraz pozostawieniu toksycznych produktów w banku rezydualnym – praktycznie utracili możliwość odzyskania swoich należności. Stanowisko TSUE przesądzi o tym, czy Frankowicze oraz inni poszkodowani (także obligatariusze i akcjonariusze) będą mogli dochodzić odszkodowań od Skarbu Państwa. W świetle budzących coraz więcej kontrowersji poczynań syndyka Getin Noble Banku, wynik postępowania na forum TSUE ma ogromne znaczenie.
- TSUE odpowie na cztery pytania prejudycjalne zadane przez WSA w Warszawie dotyczące zgodności z prawem unijnym decyzji BFG o objęciu Getin Noble Banku procesem przymusowej restrukturyzacji.
- Trybunał rozstrzygnie, czy nie doszło do konfliktu interesów w wyniku połączenia przez BFG funkcji organu ds. restrukturyzacji banków, funkcji nadzorczych oraz organu gwarantującego depozyty (interesy depozytariuszy i kredytobiorców banku są sprzeczne).
- Frankowicze zostali poszkodowani na skutek przyjętej przez BFG formuły restrukturyzacji, która uniemożliwiła im odzyskanie należności na drodze sądowej. Swoich wierzytelności muszą dochodzić w postępowaniu upadłościowym, a stopień ich zaspokojenia będzie zależał od wysokości masy upadłościowej.
- Coraz więcej wątpliwości budzą działania syndyka GNB, który masowo składa apelacje od wyroków sądów I instancji ustalających nieważność umów frankowych wbrew dominującemu orzecznictwu sądów krajowych oraz TSUE. Syndyk oferuje Frankowiczom niekorzystne ugody z uwzględnieniem waloryzacji kapitału, do której prawo zanegował bankom TSUE w trzech wyrokach i postanowieniach (ostatnio wprost w postanowieniu z 12 stycznia 2024 roku).
- Eksperci duże nadzieje pokładają w stanowisku TSUE w przedmiocie zgodności z prawem decyzji BFG o przymusowej restrukturyzacji GNB. Jeżeli Trybunał uzna, że doszło do naruszenia przepisów, otworzy się droga do dochodzenia przez Frankowiczów odszkodowań od Skarbu Państwa.
Sprawa przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku na agendzie TSUE. Posiedzenie zaplanowane na 21 marca 2024 roku
Na dzień 21 marca 2024 roku zaplanowane zostało posiedzenie TSUE w polskiej sprawie o sygn. C-118/23 dotyczącej przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku, który od lipca ubiegłego roku znajduje się w stanie upadłości. Sprawa została zainicjowana na skutek czterech pytań prejudycjalnych zadanych unijnemu Trybunałowi przez Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Warszawie, do którego trafiło przynajmniej 7,5 tys. skarg od osób poszkodowanych w wyniku decyzji BFG z 30 września 2022 roku o objęciu GNB procesem przymusowej restrukturyzacji. Skargę na tę decyzję wniósł główny akcjonariusz banku Leszek Czarnecki, Rada Nadzorcza oraz tysiące Frankowiczów, obligatariuszy i akcjonariuszy banku.
TSUE ma zdecydować, czy decyzja BFG była zgodna z przepisami prawa, w tym z Dyrektywą PE i Rady 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiającej ramy działań naprawczych oraz restrukturyzacyjnych podejmowanych przez instytucje kredytowe. Pytania zadane przez WSA w Warszawie dotyczą następujących kwestii:
- Czy prawomocny wyrok wydany w sprawie skargi wniesionej do sądu administracyjnego przez radę nadzorczą w przedmiocie przymusowej restrukturyzacji zapewni ochronę także innym poszkodowanym osobom, czy też wymaga to wniesienia odrębnej skargi.
- Czy sąd administracyjny może rozpoznać łącznie wszystkie skargi wniesione na decyzję o restrukturyzacji, nawet gdyby było to znacznie utrudnione, o ile w ogóle możliwe w rozsądnym terminie.
- Czy nie doszło do konfliktu interesów poprzez połączenie w jednym organie (BFG) funkcji organu odpowiadającego za procesy restrukturyzacji banków, gwarantującego depozyty bankowe oraz będącego kuratorem/tymczasowym administratorem banku.
- Czy w razie uznania, że państwo członkowskie uchybiło wymogom oddzielenia funkcji nadzoru od funkcji organu ds. restrukturyzacji, sąd administracyjny może uznać, że BFG podjęło inne działania dla osiągnięcia tego samego skutku.
Poszkodowani Frankowicze z GNB mogą liczyć na odszkodowania od Skarbu Państwa?
Stanowisko TSUE będzie kluczowe dla przyszłości Frankowiczów z Getin Noble Banku, którzy zostali praktycznie pozbawieni szans na odzyskanie swoich należności na drodze sądowej w wyniku przyjętej przez BFG formuły przymusowej restrukturyzacji. Przypomnijmy, że na mocy decyzji BFG został utworzony bank pomostowy (Velo Bank), w którym udziały objął BFG plus osiem banków komercyjnych wchodzących w skład Systemu Ochrony Banków Komercyjnych (SOBK). Do tego banku, który obecnie jest wystawiony na sprzedaż, zostały przeniesione „zdrowe” produkty a toksyczne (głównie kredyty indeksowane kursem CHF) pozostały w banku rezydualnym, który od lipca 2023 roku jest w stanie upadłości i zarządza nim syndyk masy upadłościowej.
Na skutek przymusowej restrukturyzacji, a następnie ogłoszenia przez sąd upadłości banku, Frankowicze utracili możliwość odzyskania nadpłat powstałych w wyniku stosowania przez bank abuzywnych klauzul przeliczeniowych, nawet jeśli uzyskali prawomocny wyrok sądu ustalający nieważność umowy kredytowej i zasądzający na ich rzecz zwrot nieprawnie pobranych przez bank kwot. Proces przymusowej restrukturyzacji oraz upadłości banku eliminuje możliwość dochodzenia wierzytelności w drodze egzekucji komorniczej.
Objęcie banku przymusową restrukturyzacją odbyło się z pokrzywdzeniem kredytobiorców frankowych, którym pozostało zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym i ustawienie się w długiej kolejce wierzycieli. Na czele tej kolejki stoją wierzyciele publicznoprawni, urząd skarbowy a następnie BFG plus banki tworzące SOBK z roszczeniami rzędu 10 mld zł, które wyłożyły na proces restrukturyzacji i teraz będą próbowały je odzyskać. Roszczenia wierzycieli będą zaspokajane po zakończeniu postępowania upadłościowego w takim stopniu, w jakim pozwoli na to zgromadzona masa upadłościowa.
Tymczasem w ostatnim okresie pojawia się coraz więcej wątpliwości czy wyznaczony na syndyka masy upadłościowej Marcin Kubiczek racjonalnie zarządza majątkiem upadłego banku i czy nie podejmuje działań na szkodę Frankowiczów oraz pozostałych wierzycieli. Syndyk GNB zaczął nagminnie składać apelacje od wyroków sądów I instancji ustalających nieważność umów kredytów frankowych, pomimo że odsetek prawomocnych przegranych banków w takich sprawach wynosi 99%.
Każda apelacja rodzi ogromne koszty po stronie banku znajdującego się w upadłości (m.in. opłaty sądowe, koszty związane z pracą prawników przygotowujących apelacje), a nie rokuje większych szans na wygraną. Można zatem zaryzykować stwierdzenie, że działania syndyka prowadzą do zubożenia masy upadłościowej. Co prawda syndyk oferuje Frankowiczom ugody, ale domaga się w nich zapłaty na rzecz banku waloryzacji kapitału.
Tego typu zawezwania do prób ugodowych wysyła po serii wyroków i postanowień TSUE z 2023 roku oraz z 12 stycznia 2024 roku, w których unijny Trybunał zanegował prawo do domagania się przez banki z tytułu abuzywnych umów frankowych zarówno wynagrodzenia, jak i waloryzacji kapitału.
Syndyk Getin Noble Banku nie respektuje dominującego orzecznictwa sądów krajowych i orzecznictwa TSUE co do nieważności abuzywnych kredytów frankowych. Dlatego tak ważne jest stanowisko TSUE w kwestii zgodności z prawem decyzji BFG o przymusowej restrukturyzacji banku. Jeśli unijny Trybunał uzna, że procedura ta została przeprowadzona z naruszeniem przepisów prawa, otworzy to drogę do dochodzenia przez Frankowiczów oraz pozostałe osoby poszkodowane odszkodowań od Skarbu Państwa. Wyrok TSUE w sprawie C-118/23 będzie miał kluczowe znaczenie dla wszystkich Frankowiczów z Getin Noble Banku, nie tylko dla tych którzy wnieśli skargę do WSA.
