Jak sprawdzić, czy ugoda z bankiem jest uczciwa i się opłaca w 2025 r.

Po latach walki w sądach i głośnych wyrokach europejskich banki coraz aktywniej proponują ugody dla frankowiczów. Kuszą wizją szybkiego pozbycia się „problemu franka” i zapewniają o korzystnych warunkach. Jednak czy każda oferta ugodowa to dobra okazja? Jako ekspert od kredytów frankowych i ekonomii radzę: zanim powiesz bankowi tak, zimno oceń propozycję. Poniżej wyjaśniam krok po kroku, jak sprawdzić, czy ugoda jest uczciwa i opłacalna – oraz jak rozmawiać z bankiem, by wywalczyć najlepsze warunki.

Gdy bank dzwoni z propozycją ugody

Wyobraź sobie taką sytuację: nie złożyłeś jeszcze pozwu przeciw bankowi, a tu nagle dzwoni konsultant z „wyjątkową ofertą”. Zapewne usłyszysz entuzjastyczny ton i zdania typu: „Po co Panu/Pani lata niepewności, koszty i nerwy? My to załatwimy w 2–3 miesiące, bez ryzyka kursowego, a wyrok przecież nigdy nie jest pewny…”. Brzmi znajomo? To typowy chwyt marketingowy – bank chce wywrzeć presję, by klient zgodził się ze strachu przed nieznanym. Nie daj się złapać na taką narrację. Fakty są takie, że frankowicze w sądach wygrywają około 97% spraw, często skutkując unieważnieniem umowy kredytu. Banki doskonale o tym wiedzą, ale pierwsza proponowana ugoda zwykle jest korzystna głównie dla nich.

Jak reagować? Przede wszystkim zachowaj spokój i uprzejmość, ale absolutnie niczego nie przyjmuj od razu. Masz pełne prawo powiedzieć konsultantowi, że potrzebujesz czasu na zastanowienie. To naturalne – każdy rozsądny negocjator analizuje warunki przed decyzją. Podziękuj za kontakt i poproś o przesłanie oferty na piśmie (np. e-mailem). Nigdy nie opieraj się na samych ustnych obietnicach! Pisemna oferta to podstawa: dzięki niej możesz na spokojnie wszystko przekalkulować i skonsultować, zanim cokolwiek podpiszesz. Jeśli bank nie chce dać warunków na piśmie, to czerwone światło – uczciwa instytucja nie powinna mieć z tym problemu.

Weryfikacja ugody krok po kroku

Gdy masz już w ręku projekt ugody, pora na dokładną analizę. Oto konkretne kroki i aspekty, na które musisz zwrócić uwagę:

1. Kurs przewalutowania: Sprawdź, po jakim kursie bank chce przewalutować kredyt z CHF na PLN. Czy jest to kurs historyczny z dnia wypłaty kredytu, czy bieżący? Dla Ciebie znacznie korzystniejszy jest kurs z dnia zaciągnięcia kredytu – zgodnie z rekomendacją KNF wiele ugód tak właśnie go liczy. Przykładowo, jeśli brałeś kredyt przy kursie 2,5 PLN/CHF, a dziś CHF kosztuje ~4,5 PLN, to przewalutowanie po kursie historycznymobniży saldo długu o niemal połowę. Kurs bieżący pozbawiłby Cię tej korzyści, więc jeśli bank proponuje przewalutowanie po aktualnym kursie, oferta jest wątpliwa.
2. Oprocentowanie po ugodzie: Dowiedz się, jakie oprocentowanie będzie miał kredyt po przewalutowaniu na złotówki. Zwykle banki oferują oprocentowanie oparte o zmienną stawkę WIBOR plus marża, tak jak dla zwykłych kredytów złotowych. Upewnij się, czy nie proponują czasem stawki stałej (np. 4,99% przez kilka lat) i koniecznie sprawdź RRSO (rzeczywistą roczną stopę oprocentowania) tej oferty. Może się okazać, że atrakcyjnie brzmiąca stała stawka to tylko wabik, a realny koszt kredytu będzie wyższy. Pamiętaj: przejście z niskiego szwajcarskiego LIBOR/SARON na wysoki polski WIBOR oznacza skok raty w górę – choć saldo długu spadnie, odsetki mogą być większe. Sprawdź, jaką ratę w złotych będziesz płacić po ugodzie i ile łącznie jeszcze oddasz bankowi według nowego harmonogramu.
3. Łączny koszt vs. pożyczony kapitał: Zsumuj kwoty, które już zapłaciłeś bankowi + to, co jeszcze masz zapłacić według ugody. Porównaj tę sumę z kwotą kapitału, który pierwotnie pożyczyłeś. Jeżeli wychodzi, że w sumie zapłacisz np. dwa razy więcej niż pożyczyłeś, to znak ostrzegawczy. Niestety zdarza się, że oferta ugody przewiduje spłatę kwoty porównywalnej z dotychczas już wpłaconą – co oznacza, że de facto płacisz dwa razy za ten sam kredyt! Taki „kompromis” jest iluzoryczny – w sądzie mógłbyś wywalczyć unieważnienie umowy i zakończenie spłaty po oddaniu tylko kapitału, bez odsetek.
4. Umorzenie części długu: Sprawdź, czy ugoda zakłada umorzenie jakiejś części pozostałego zadłużenia albo zwrot nadpłaconych rat. Czy bank daruje Ci choć trochę kapitału lub odsetek, czy też oczekuje spłaty całości tylko w innej walucie? Jeśli bank nic nie umarza, a proponuje jedynie przewalutowanie i dalszą spłatę w PLN, masz prawo zapytać, czemu ugoda nie uwzględnia choć części tego, co potencjalnie byś wygrał w sądzie. Banki czasem oferują jednorazową rekompensatę – np. drobny zwrot nadpłaty – lecz z reguły jest to niewielki ułamek możliwych korzyści dla klienta. Innymi słowy, pierwsza oferta bywa zachowawcza: liczą, że z niewiedzy zgodzisz się na minimum ustępstw. Negocjuj twardo od początku, by ugoda zawierała realne ustępstwa banku.
5. Dodatkowe opłaty i warunki: Wczytaj się we wszystkie postanowienia ugody, nawet te drobnym drukiem. Zwróć uwagę na ewentualne prowizje, opłaty administracyjne, koszty aneksu, ubezpieczenia itp.. Banki nieraz sprytnie przemycają takie opłaty, które podnoszą realny koszt ugody. Szczególnie ważne: sprawdź, czy ugoda nie nakłada kary za wcześniejszą spłatę przewalutowanego kredytu. Zdarzały się oferty, gdzie klient musiał zapłacić np. 2–3% prowizji, jeśli chciałby wcześniej uregulować nowy złotowy kredyt – co w praktyce zamyka drogę do szybszego uwolnienia się od długu. Im prostsza i czystsza ugoda (bez haczyków i gwiazdek), tym lepiej dla Ciebie.
6. Podatki: Wiele osób obawia się, że umorzenie części długu lub otrzymany zwrot nadpłat będą traktowane jak dochód podlegający opodatkowaniu PIT. Dobra wiadomość – w 2025 r. wciąż obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów z marca 2022, które zwalnia z podatku dochodowego korzyści uzyskane w ramach ugód frankowych. Oznacza to, że jeśli kredyt był na cele mieszkaniowe, nie zapłacisz PIT od darowanego przez bank długu ani zwróconych nadpłat. Musisz jednak złożyć odpowiednie oświadczenie, że kredyt dotyczył mieszkania, by skorzystać z ulgi. Warto tę kwestię potwierdzić z doradcą podatkowym lub prawnikiem – upewnij się, że ugoda nie wygeneruje Ci ukrytych kosztów podatkowych.
7. Porównanie z wygraną w sądzie: Na koniec, porównaj proponowaną ugodę ze scenariuszem potencjalnej wygranej w sądzie. Oszacuj, co by było, gdyby Twoja umowa kredytowa została unieważniona albo odfrankowiona przez sąd. Unieważnienie oznacza, że oddajesz bankowi tylko pozostały kapitał (bez dalszych odsetek), a możesz domagać się zwrotu nadpłaconych rat z odsetkami za korzystanie z Twoich pieniędzy. Co więcej, TSUE w czerwcu 2023 potwierdził, że bank nie może żądać od konsumenta żadnego „wynagrodzenia” za korzystanie z kapitału po unieważnieniu umowy – czyli ryzyko, którym kiedyś straszono frankowiczów, praktycznie znikło. Mając to na uwadze, oceń: ile „odpuszczasz” bankowi, wybierając ugodę? Jeśli ugoda daje Ci np. 70% tego, co prawdopodobnie zyskałbyś wyrokiem, sam musisz zdecydować, czy rezygnacja z 30% potencjalnych korzyści jest warta świętego spokoju. Dla niektórych tak – dla innych nie. Ważne, by była to świadoma decyzja, poparta kalkulacją, a nie efekt zmęczenia czy strachu.

Profesjonalne techniki negocjacyjne

Mając wiedzę z powyższej weryfikacji, możesz śmiało wejść w negocjacje z bankiem niczym profesjonalista. Oto kilka praktycznych technik i zasad, które pomogą Ci wywalczyć lepsze warunki ugody:

• Uprzejmość i stanowczość: Zachowuj się kulturalnie, lecz pewnie. Nie krzycz, nie obrażaj konsultanta – nie pal mostów, bo być może za kilka tygodni będziesz z nim finalizować ugodę. Jednocześnie jasno komunikuj swoje oczekiwania i wątpliwości. Masz prawo pytać i wymagać lepszych warunków.
• Pokaż, że jesteś świadomy: Daj do zrozumienia, że znasz swoją sytuację i prawa. Możesz wspomnieć o wspomnianych statystykach wygranych spraw czy ostatnich wyrokach. Przykładowo zapytaj wprost: „Dlaczego miałbym zapłacić jeszcze X zł, skoro po 15 latach spłacania pożyczyłem Y i Y już oddałem?”. Albo: „Czy ugoda przewiduje jakąkolwiek rekompensatę za nadpłacone raty?”. Takie pytania sygnalizują bankowi, że nie damiesz się łatwo zbyć. Często konsultant, widząc Twoją wiedzę, zacznie miękko modyfikować ton – np. zasugeruje: „Być może możemy zaproponować coś więcej ze strony banku…”. To znak, że jest pole do negocjacji. Wykorzystaj to.
• Nie akceptuj pierwszej oferty: Pierwsza propozycja banku bywa minimalistyczna – zakłada, że klient z niewiedzy „pocałuje rękę” za samą konwersję kredytu. Twój cel to poprawić tę ofertę. Jeśli bank proponuje np. przewalutowanie bez umorzenia kapitału, dopytaj, czy to aby na pewno wszystko. Śmiało zaznacz, że „w sądzie mógłbym zyskać więcej” i zobacz, jak zareagują. Banki wolą dać coś ekstra, niż ryzykować proces – ale muszą czuć, że naprawdę rozważasz pozew. Negocjuj twardo, lecz rzeczowo: fakty i liczby są po Twojej stronie.
• Stwórz atmosferę alternatywy: Daj bankowi odczuć, że ugoda to jedna z opcji, ale nie jedyna. Jeśli konsultant wyczuje, że desperacko chcesz ugody, nie wysili się z warunkami. Zamiast tego sygnalizuj: „Rozważam ugodę, ale tylko na sprawiedliwych warunkach, inaczej kontynuuję walkę”. Bank wie, że im większe prawdopodobieństwo jego przegranej w sądzie, tym więcej ustępstw będzie musiał dać. Wykorzystaj tę wiedzę, budując swoją pozycję przetargową.
• Nie daj się presji czasu: Częsta zagrywka to teksty w stylu: „Oferta ważna tylko do końca tygodnia” albo „Proszę szybko zdecydować, bo potem może nie być tak korzystnie”. Nie ulegaj temu. To taktyka wywierania presji, byś podjął decyzję pochopnie. W rzeczywistości, jeśli Ty będziesz zwlekać, bank zapewne i tak wróci z ofertą – jemu również zależy na ugodzie. Cierpliwość to Twój sprzymierzeniec. Powiedz, że potrzebujesz więcej czasu na analizę – to całkowicie zrozumiałe przy tak poważnej decyzji.
• Wszystko na piśmie: Ustaliliście coś ustnie? Poproś o aktualizację oferty na piśmie zanim cokolwiek podpiszesz. Każdy nowy ustępst (lepszy kurs, umorzenie opłat, niższa marża) powinien znaleźć odzwierciedlenie w dokumencie. Dzięki temu unikniesz sytuacji „ale myśmy się tak nie umawiali”. Dopiero ostateczna wersja ugody na piśmie powinna trafić do Twojej akceptacji.
• Konsultacja z ekspertem: Masz pełne prawo, a wręcz obowiązek, skonsultować treść ugody ze swoim pełnomocnikiem lub prawnikiem znającym temat kredytów CHF. Nawet jeśli dotąd nie miałeś prawnika, warto zapłacić za jednorazową analizę umowy – to może uchronić Cię przed kosztownym błędem. Prawnik wychwyci haczyki, których laik może nie zauważyć, i oceni, czy ugoda rzeczywiście jest korzystna.

Gdy sprawa jest już w sądzie…

Na koniec ważna uwaga: jeśli Twój spór z bankiem jest już na etapie sądowym, nie podpisuj ugody bez rozmowy z prawnikiem prowadzącym sprawę. Trwający proces zmienia układ sił – bank, widząc że nie blefujesz, zwykle skłonny jest do większych ustępstw. Niejeden frankowicz doświadczył, że po wygranej w pierwszej instancji bank nagle proponuje warunki bliskie sądowemu triumfowi (np. umorzenie większości długu, zwrot dużej części nadpłat). Jednak każdą taką propozycję musisz skonsultować ze swoim adwokatem – on oceni, czy to faktycznie dobra oferta w Twojej sytuacji i jak ją formalnie zawrzeć, by bezpiecznie zakończyć spór. Pamiętaj, że ugoda to decyzja ostateczna – zamyka drogę do dalszych roszczeń – więc podejmuj ją świadomie, mając pełne informacje.

Zamiast zakończenia – świadomy kompromis

Ugoda z bankiem w sprawie kredytu frankowego to poważny krok, który może zaważyć na Twoich finansach na lata. Dla wielu frankowiczów 2025 rok to czas wyboru: sąd albo porozumienie. Banki przekonują, że saga frankowa dobiega końca i rzeczywiście lawinowo rośnie liczba ugód. Jednak to Ty musisz przekonać się, czy proponowany kompromis jest uczciwy wobec Ciebie.

Moja rada jako eksperta: nie kieruj się emocjami ani zmęczeniem. Kieruj się excelem – twardą kalkulacją korzyści i strat. Jeżeli ugoda zapewnia Ci spokojny sen i finansową ulgę, a różnica wobec hipotetycznej wygranej sądowej nie jest wielka, warto rozważyć podpisanie. Jeśli jednak bank oczekuje, że dla świętego spokoju zrezygnujesz z ogromnej części należnych Ci pieniędzy, zastanów się dwa razy. W razie wątpliwości zasięgnij opinii prawnika lub doradcy finansowego.

Ugoda ma sens tylko jako świadomy kompromis, a nie kapitulacja. Przy odrobinie przygotowania i asertywności to Ty możesz dyktować warunki – tak, by w 2025 r. definitywnie zamknąć rozdział kredytu we frankach z poczuciem, że wygrałeś swoje finansowe bezpieczeństwo. Powodzenia!