PLN/CHF
Czy kredyt zaciągnięty w banku może się okazać darmowy? Przeciętna osoba spytana o coś takiego na ulicy zareagowałaby zapewne uśmiechem politowania. Jak się okazuje, niesłusznie. Kredyt gotówkowy jak najbardziej może być pozbawiony dodatkowych kosztów, jeśli… bank w wadliwy sposób skonstruował umowę, a stroną tej umowy jest konsument. Od 2011 roku w polskim prawie funkcjonuje ustawa o kredycie konsumenckim, która wprowadziła sankcję kredytu darmowego. Jest to sankcja, która ma zniechęcać banki do omijania prawa i dzięki której sądy mają możliwość ukarać nieuczciwy podmiot za to, że zaoferował klientowi wadliwą umowę. Jak skorzystać z sankcji darmowego kredytu, komu przysługuje taka możliwość i ile czasu ma konsument na zakwestionowanie nieuczciwej umowy?
Eksperci prawni od kilku miesięcy starają się nagłośnić temat nieuczciwych kredytów gotówkowych, które banki latami oferowały konsumentom. Edukują Polaków co do posiadanego przez nich prawa zakwestionowania warunków takiej umowy poprzez oświadczenie o skorzystaniu z sankcji darmowego kredytu
Korzystając z sankcji darmowego kredytu konsument zyskuje prawo do spłacenia bankowi samego tylko kapitału, bez kosztów dodatkowych, odsetek i prowizji. Opcja ta jest dostępna dla posiadaczy kredytów konsumenckich w kwocie nieprzekraczającej 255 550 zł
Z sankcji darmowego kredytu może skorzystać konsument, który swój kredyt wciąż spłaca, a także ten, którego umowa została już w całości wykonana. W tym drugim przypadku ważne jest jednak, aby od momentu spłaty kredytu nie minęło ponad 12 miesięcy
Do TSUE wpłynęły już pytania prejudycjalne od polskich sędziów dotyczące właśnie kredytów gotówkowych i nieuczciwych praktyk bankowych polegających na doliczaniu do kredytu wysokich prowizji. Banki mają powody do obaw?
Sankcja kredytu darmowego – co warto o niej wiedzieć?
Stali czytelnicy portali finansowych z pewnością zauważyli już, że w ich ulubionych mediach coraz częściej poruszany jest temat sankcji kredytu darmowego. Prawnicy, którzy specjalizują się w unieważnianiu hipotecznych kredytów frankowych, edukują posiadaczy zobowiązań konsumenckich, kredytów gotówkowych czy konsolidacyjnych, o ich potencjalnym prawie do zakwestionowania niektórych warunków umownych, czego skutkiem miałaby być sankcja darmowego kredytu.
O co chodzi? W grudniu 2011 roku w życie weszła ustawa o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku. Owa ustawa nie tylko precyzuje prawa i obowiązki po stronie instytucji finansowych świadczących usługi na rzecz konsumentów, ale wprowadza także nowy „bat” na nieuczciwych przedsiębiorców działających w tym sektorze. Chodzi o sankcję darmowego kredytu. Czym jest sankcja kredytu darmowego? To przywilej posiadacza kredytu konsumenckiego (czyli takiego, którego wartość nie przekracza 255 550 zł), który dopatrzy się niedozwolonych zapisów w swojej umowie. O jakich zapisach mowa? Eksperci wyjaśniają, że najczęściej chodzi o manipulowanie RRSO i zawyżanie oprocentowania kredytu. Jak banki to robią?
Udzielając kredytu konsumenckiego, bank bardzo często stosował sprytny mechanizm służący ukryciu niektórych kosztów pozaodsetkowych. Doliczał do całkowitej kwoty kredytu różnego rodzaju opłaty dodatkowe, takie jak prowizje czy składki na ubezpieczenie. Co w tym nagannego? Praktyka ta jest niedozwolona z tego powodu, że CKK powinna być równa kwocie, którą kredytobiorca otrzymał od banku na rękę w ramach uruchomionej umowy. Tymczasem banki nagminnie podnosiły wysokość całkowitej kwoty kredytu, nierzadko od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu procent, dodając do niej koszty pozaodsetkowe. Sztuczne zawyżanie CKK prowadzi do dodatkowej konsekwencji, bardzo dotkliwej dla kredytobiorcy.
Otóż wyższa całkowita kwota kredytu przekłada się na wyższe odsetki – a zatem wyższą ratę i wyższe saldo zadłużenia. Klient spłaca bankowi więcej za pożyczenie środków, których po części nigdy nie dostał. Wg ekspertów problem tego rodzaju zapisów w umowach kredytów konsumenckich jest powszechny. A to oznacza, że w Polsce są tysiące, być może nawet setki tysięcy kredytobiorców, którzy nie wiedzą, że nie muszą spłacać części odsetkowej w miesięcznej racie kredytu. Jak skorzystać z takiego przywileju?
Jak skorzystać z sankcji kredytu darmowego?
Kredytobiorca, który zorientuje się, że bank zmanipulował całkowitą kwotę kredytu w jego umowie i nalicza od tej zawyżonej wartości odsetki, powinien złożyć u kredytodawcy oświadczenie o skorzystaniu z sankcji darmowego kredytu. Kredytobiorca w takim oświadczeniu wskazuje, że w związku z określonymi praktykami banku czuje się upoważniony do spłaty bankowi wyłącznie samego kapitału kredytu, bez odsetek, opłat dodatkowych, prowizji. Bank oczywiście nie musi potulnie godzić się z tym postanowieniem klienta. I zapewne się nie zgodzi. Co wtedy?
Kredytobiorcy pozostaje ścieżka sądowa – bank będzie musiał udowodnić w sądzie, że zaoferował kredytobiorcy uczciwy produkt. Przepisy ustawy o kredycie konsumenckim są w tym względzie bardzo klarowne, a zatem wykazanie, że bank dopuścił się manipulacji, nie będzie trudne, zwłaszcza z dobrym adwokatem bądź radcą prawnym u boku.
Co warte podkreślenia, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej otrzymał już od polskich sędziów kilka pytań prejudycjalnych dotyczących właśnie takich dodatkowych opłat w kredytach konsumenckich, sztucznie zawyżających odsetki klienta. Przykładowo 3 listopada 2022 roku Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza spytał, czy bank, który udziela konsumentowi kredytu gotówkowego, może kredytować prowizję oraz składki na ubezpieczenie, a także czy wolno mu z tego tytułu pobierać odsetki. Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą C- 678/22. Unijni sędziowie znani są ze swojego prokonsumenckiego podejścia, a zatem wydane przez nich wyroki mogą dodatkowo ugruntować kształtującą się w tych sprawach linię orzeczniczą.
Jakie korzyści daje sankcja darmowego kredytu?
Kredytobiorca, któremu zostanie przyznana sankcja kredytu darmowego, odczuje znaczne korzyści z takiego wyroku. Jego rata zauważalnie się zmniejszy, w wielu przypadkach nawet o połowę. Obniżeniu ulegnie oczywiście saldo zadłużenia, zaś bank będzie zobowiązany do zwrotu wszelkich pobranych kosztów okołokredytowych. Pożyczenie pieniędzy od banku nie będzie kosztować klienta ani złotówki. Odda tej instytucji jedynie pożyczony przed laty kapitał.
Ile czasu jest na skorzystanie z sankcji kredytu darmowego? Pozwać bank może zarówno kredytobiorca, którego umowa jest wciąż wykonywana, jak i ten, który swój kredyt w całości spłacił, także przed czasem. W przypadku kredytobiorcy z zakończoną umową bardzo ważny jest jednak czas: ma on zaledwie 12 miesięcy na złożenia w banku oświadczenia o sankcji kredytu darmowego. Termin liczony jest od chwili całkowitej spłaty zobowiązania.
Jakie produkty finansowe mogą podlegać pod sankcję darmowego kredytu? Może chodzić o kredyty konsumenckie – gotówkowe czy konsolidacyjne, jak również pożyczki. Jeśli klient otrzymał od banku pożyczkę na cel konsumencki, nie ma znaczenia, że kredytodawca nazwał ten produkt w taki właśnie sposób. Sankcja darmowego kredytu może objąć również pożyczkobiorcę, pod warunkiem oczywiście, że bank zawinił w sposobie ustalenia całkowitej kwoty kredytu oraz należnych odsetek.
Co istotne, nie ma znaczenia, czy kredyt został zaciągnięty w złotówkach, czy innej walucie – np. dolarach, euro czy franku szwajcarskim. Przepisy, o których mowa w artykule, obejmują także tych konsumentów, których zobowiązania nie zostały wyrażone w PLN.
Jak sprawdzić umowę zobowiązania konsumenckiego pod kątem zapisów kwalifikujących ją do sankcji kredytu darmowego? W tym celu najlepiej udać się do kancelarii adwokackiej (lub radcy prawnego) po profesjonalną analizę dokumentów.
Ważne jest, aby kancelaria specjalizowała się w prawie bankowym i podważaniu nieetycznych umów – i miała już wieloletnie doświadczenie w tej dziedzinie, poparte udokumentowanymi sukcesami. Mając dobrego pełnomocnika prawnego i będąc stroną wadliwej umowy, konsument ma duże szanse na uwolnienie się od nieetycznych zapisów i rozliczenie z bankiem na czysto, bez żadnych dodatkowych opłat.
