Dnia 18 stycznia 2024 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał ważny wyrok w sprawie C-531/22 dotyczącej kredytów we frankach szwajcarskich (CHF). Decyzja ta ma istotne znaczenie dla Kredytobiorców, którzy zaniechali płatności rat, ponieważ podkreśla możliwość badania z urzędu przez sąd nadzorujący postępowanie egzekucyjne, czy w umowie kredytowej występowały klauzule abuzywne. W niniejszym artykule przeanalizujemy szczegóły dotyczące wyroku TSUE C-531/22 oraz jego znaczenie dla Kredytobiorców frankowych.
Sprawa TSUE C-531/22
W sprawie C-531/22 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej analizował sytuację polskiego Kredytobiorcy, który zawarł dwie umowy kredytowe w 2006 i 2008 roku. Z powodu braku regularnych spłat rat kredytu, bank wypowiedział umowy i wystosował nakazy zapłaty. Istotne jest to, że umowy kredytowe nie zostały przedstawione w sądzie, co uniemożliwiło ich ocenę pod kątem występowania klauzul abuzywnych. Konsument również nie odwołał się od nakazów zapłaty, co spowodowało wszczęcie postępowania egzekucyjnego.
Czy sąd może badać klauzule umowne?
W trakcie postępowania egzekucyjnego Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie wyraził wątpliwości co do ważności umów kredytowych z powodu potencjalnego charakteru nieuczciwego. W związku z tym skierował pytania do TSUE, pytając, czy sąd nadzorujący postępowanie egzekucyjne jest zobowiązany do oceny ważności postanowień umownych oraz czy ma prawo unieważnić umowę, jeśli stwierdzi, że zawiera ona nieuczciwe klauzule. Ponadto zapytał, czy sąd może uznać za nieuczciwe zapisy umowne, które zostały uznane za abuzywne we wzorcach umownych stosowanych przez innego przedsiębiorcę i wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych.
Unieważnienie umowy kredytowej w postępowaniu egzekucyjnym
W swoim wyroku C-531/22 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej podkreślił, że sąd nadzorujący postępowanie egzekucyjne ma prawo przeanalizować treść umowy kredytowej pod kątem nieuczciwych warunków umownych. TSUE stanął po stronie Kredytobiorców frankowych, którzy zaniechali płatności rat, argumentując, że dyrektywa 93/13 ma na celu ochronę praw konsumentów, co nie jest możliwe bez badania potencjalnie nieuczciwych warunków umowy. Trybunał zaznaczył również, że klauzule przeliczeniowe w umowach kredytowych indeksowanych do franka szwajcarskiego mogą zostać uznane za abuzywne na etapie postępowania egzekucyjnego. Jeśli sąd stwierdzi, że umowa zawiera nieuczciwe klauzule, może całą umowę unieważnić, zwalniając Kredytobiorcę z obowiązku zwrotu należności bankowi.
TSUE ponownie potwierdził, że skuteczna ochrona praw konsumentów może być zapewniona tylko wtedy, gdy system prawny danego kraju umożliwia takie badanie. W przypadku Kredytobiorców, którzy zostali pozwani przez bank w postępowaniu egzekucyjnym, TSUE uznał, że sąd jest zobowiązany zbadać potencjalnie nieuczciwe klauzule z urzędu. Nawet jeśli Kredytobiorca nie podnosi takich argumentów, sąd ma obowiązek przeprowadzić takie badanie. To oznacza, że polskie przepisy regulujące wydanie nakazu zapłaty i postępowanie egzekucyjne muszą umożliwiać badanie umów pod kątem nieuczciwych klauzul.
Podsumowanie
Wyrok TSUE C-531/22 stanowi ważne zwycięstwo dla Kredytobiorców frankowych, którzy zaniechali płatności rat. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej potwierdził, że sąd nadzorujący postępowanie egzekucyjne ma prawo badać umowy kredytowe pod kątem nieuczciwych klauzul.
Jeśli sąd stwierdzi, że umowa zawiera takie klauzule, może unieważnić całą umowę, zwalniając Kredytobiorcę z obowiązku zwrotu należności bankowi. Wyrok TSUE C-531/22 jest kolejnym dowodem na to, że ochrona praw konsumentów jest kluczowa, a system prawny danego kraju powinien umożliwiać badanie umów pod kątem nieuczciwych warunków umownych. Kredytobiorcy frankowi mogą czuć się pewniej, wiedząc, że mają prawo do ochrony przed potencjalnie nieuczciwymi klauzulami w swoich umowach kredytowych.
