Ile można odzyskać po unieważnieniu WIBOR-u w umowie kredytu? [symulacja kredyt PLN 500k]

WIBOR stał się dla „złotówkowiczów” tym, czym kurs franka dla frankowiczów – symbolem rosnących kosztów kredytu. W ostatnich latach stawka WIBOR 3M wzrosła drastycznie, podbijając raty kredytów hipotecznych nawet kilkukrotnie. Coraz więcej klientów pozywa więc banki, domagając się usunięcia WIBOR-u z umów jako klauzuli niedozwolonej. Sprawdzamy, ile pieniędzy można odzyskać z nadpłaconych odsetek, jeśli sąd unieważni WIBOR w kredycie zaciągniętym w 2015 roku na 500 tys. zł (marża 2% + WIBOR 3M). Wyjaśniamy też, na czym opierają się takie pozwy – w tym, jakie braki umów kredytowych wskazał Rzecznik Generalny TSUE w najnowszej opinii z 11 września 2025 r.

500 tys. zł kredytu z 2015 r. – ile nadpłacono przez WIBOR?

Załóżmy kredyt na 500 000 zł na 30 lat zaciągnięty w 2015 r., z marżą banku 2% i oprocentowaniem zmiennym opartym o WIBOR 3M. Początkowo oznaczało to około 3,7% oprocentowania (1,7% WIBOR + 2% marży). W kolejnych latach stawka WIBOR 3M mocno się zmieniała – we wrześniu 2021 r. wynosiła zaledwie 0,24%, lecz rok później przekraczała już 7%. Dla kredytobiorcy oznaczało to skok oprocentowania z ok. 2,2% w okresie pandemii aż do 9% w 2022 r. (2% + ~7%). Rata takiego kredytu wzrosła z około 2300 zł do ponad 4000 zł miesięcznie, bo przy oprocentowaniu ~9% rata 500 tys. zł (30 lat) sięga ok. 4020 zł, podczas gdy przy samej marży 2% byłaby to tylko ok. 1850 zł.

Nadpłaty odsetek z powodu WIBOR-u narastały z każdym miesiącem. Gdy stawki były niskie (2015–2020), różnica między oprocentowaniem z WIBOR a samą marżą wynosiła średnio ok. 1,5–1,7 pkt proc. – niby niewiele, ale od kwoty kilkuset tysięcy złotych dawało to kilka tysięcy złotych odsetek rocznie. Prawdziwe obciążenie przyszło jednak w latach 2022–2023, gdy WIBOR poszybował do rekordowych poziomów. Według naszych szacunków, od 2015 r. do dziś bank pobrał na tym kredycie ok. 130 tys. zł „nadprogramowych” odsetek, wynikających wyłącznie ze stosowania WIBOR-u. Tę kwotę kredytobiorca mógłby odzyskać w momencie unieważnienia WIBOR-u – to jego nadpłata, którą bank musiałby zwrócić zaraz po wydaniu prawomocnego korzystnego wyroku dla kredytobiorcy. Co więcej, sąd zasądziłby zapewne także odsetki ustawowe za opóźnienie od tych nadpłat (liczone od dat poszczególnych spłat rat do dnia wyroku), co dodatkowo powiększyłoby sumę zwrotu o kolejne kilkadziesiąt tysięcy złotych.

Oszczędności na przyszłość – niższe raty i setki tysięcy mniej odsetek

Usunięcie WIBOR-u z umowy kredytu nie tylko oznacza zwrot dotychczasowych nadpłat, ale i radykalnie obniża oprocentowanie na przyszłość. Po unieważnieniu wskaźnika oprocentowanie kredytu spada do poziomu samej marżybanku – w naszym przykładzie z 9% do 2% rocznie. Automatycznie przekłada się to na niższą ratę i odsetki. W praktyce rata maleje nawet o połowę (zależy od wysokości marży i obecnego WIBOR-u). Dla naszego modelowego kredytu 500 tys. zł byłoby to obniżenie raty mniej więcej z ~4000 zł do ~1850 zł, czyli o ponad 2000 zł miesięcznie. Realne przypadki potwierdzają taką skalę – np. w jednym z głośnych pozwów sąd tymczasowo usunął WIBOR z kredytu w ING Banku Śląskim, co obniżyło ratę aż o 5000 zł – z 6700 zł do 1700 zł miesięcznie.

Ile zaoszczędzi kredytobiorca do końca spłaty? Bardzo dużo – im więcej lat zostało do spłaty, tym większe będą oszczędności na odsetkach. Jeżeli do spłaty pozostało około 20 lat kredytu, a WIBOR utrzymałby się na obecnym poziomie (ok. 5–6%), to wyeliminowanie go z umowy zaoszczędzi kredytobiorcy grubo ponad 100 tys. zł przyszłych odsetek (w naszym przypadku szacunki wskazują na ok. 140–150 tys. zł przy spadku stóp w kolejnych latach, a nawet ponad 200 tys. zł gdyby stopy pozostały wysokie). To pieniądze, których bank już nie zarobi na odsetkach, jeśli wygra kredytobiorca. Dla zobrazowania skali: jedna z analiz pokazała, że po usunięciu WIBOR-u bank zamiast 386 tys. zł zarobiłby tylko 81 tys. zł odsetek na danym kredycie. Oznacza to czterokrotnie mniejsze odsetki, czyli ogromną ulgę dla klienta. Nic dziwnego, że coraz więcej osób pozwanych przez rosnące raty decyduje się na taki krok – gra toczy się o setki tysięcy złotych.

Dlaczego WIBOR można podważyć? – Opinia Rzecznika TSUE

Banki bronią się, że WIBOR to transparentny wskaźnik rynkowy, zatwierdzony przez KNF, a klienci znali ryzyko zmiennej stopy. Jednak kredytobiorcy zarzucają bankom brak rzetelnej informacji – i wiele wskazuje, że mają rację. Potwierdza to najnowsza opinia Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości UE z 11 września 2025 r. (sprawa C-471/24 przeciw PKO BP) dotycząca właśnie kredytów opartych na WIBOR. Rzecznik TSUE, Leila Medina, opowiedziała się jasno: sądy mogą badać klauzule WIBOR pod kątem ich nieuczciwego charakteru – a jeśli umowa nie była dla konsumenta w pełni przejrzysta, to zapis odwołujący się do WIBOR może zostać uznany za nieuczciwy i wyrzucony z umowy.

Jakie braki umowy przesądzają o nieuczciwości WIBOR? Rzecznik TSUE podkreśliła, że warunek umowny musi być sformułowany prostym, zrozumiałym językiem – tak, aby konsument wiedział, na co się godzi. W praktyce oznacza to, że bank miał obowiązek przekazać kredytobiorcy pełne informacje o zmiennej stopie. Z opinii wynika, że bank powinien był jasno poinformować klienta m.in. o:

• nazwie wskaźnika referencyjnego i nazwie jego administratora (np. WIBOR 3M administrowany przez GPW Benchmark/ACI Polska),

• metodzie ustalania tego wskaźnika oraz głównych czynnikach wpływających na jego wahania, bez tworzenia mylnego wrażenia co do jego charakteru,

• ryzyku zmiennej stopy procentowej i potencjalnych konsekwencjach dla wysokości rat – tak, by konsument mógł oszacować całkowity koszt kredytu. W szczególności powinny zostać przedstawione historyczne poziomy WIBOR (np. z kilkunastu czy kilkudziesięciu lat) obrazujące, jak bardzo ten wskaźnik potrafi się zmieniać.

Tymczasem zdecydowana większość umów kredytowych (zwłaszcza sprzed 2018 r.) nie spełnia tych kryteriów przejrzystości. Przykładowo, niemal żaden bank nie podawał w umowie, kto administruje WIBOR-em – według analiz tylko w umowach jednego banku wspomniano, że organizatorem fixingu WIBOR była organizacja ACI Polska. Brak tak podstawowej informacji, zdaniem Rzecznika TSUE, oznacza niespełnienie wymogu transparentności i pozwala uznać klauzulę WIBOR za nieuczciwą. Co więcej, wiele banków wprowadzało klientów w błąd definicją WIBOR-u, sugerując w umowie, że to „stopa procentowa po jakiej banki udzielają sobie pożyczek na rynku międzybankowym”.

Taka formułka brzmi fachowo, ale zniekształca obraz wskaźnika – sugeruje bowiem, że WIBOR zależy od faktycznych transakcji między bankami, a to nieprawda. Wskaźnik ten przed reformą w 2020 r. opierał się wyłącznie na deklaracjach banków o hipotetycznych ofertach pożyczek, a nie na rzeczywistych operacjach. Innymi słowy, WIBOR był (i częściowo nadal jest) wartością ustalaną przez banki, a nie czysto rynkową stopą pieniądza. Takie przemilczenia lub mylące informacje naruszają wymóg przejrzystości i stanowią podstawę do podważenia umowy kredytu.

Rzecznik Generalna TSUE zaznaczyła ponadto, że bank musi dowieść, iż konsument świadomie zgodził się na ryzyko zmiennego oprocentowania – a to możliwe tylko, jeśli przed zawarciem umowy klient otrzymał pełne i dokładne informacje o tym ryzyku. W ocenie Rzecznika, banki w Polsce często tego obowiązku nie dopełniły. Nie informowano np., że WIBOR 3M w połowie lat 90. wynosił ponad 20% – a więc zaciągając kredyt przy WIBOR-ze rzędu 2% czy 4%, klient realnie naraża się na ryzyko wzrostu stawki o kilkanaście punktów procentowych (to niemal hazardowe ryzyko) Bez takiej wiedzy nie można uznać, że konsument świadomie zaakceptował ryzykowysokich podwyżek rat. Co ważne, Rzecznik TSUE odrzuciła argument banków, jakoby klient „sam mógł znaleźć” takie informacje – podkreślając, że konsument powinien je otrzymać od banku, w przystępnej formie.

Opinia Rzecznika Generalnego oznacza, że polskie sądy muszą teraz wnikliwie badać, czy kredytobiorcy przed podpisaniem umów faktycznie uzyskali wszelkie wymagane informacje w zrozumiałej formie. Jeśli nie – klauzula zmiennego oprocentowania oparta na WIBOR może zostać uznana za nieuczciwą i wyeliminowana z umowy (co skutkuje pozostawieniem samej marży albo nawet unieważnieniem całej umowy).

W praktyce otwiera to drogę do podważenia ogromnej liczby umów. Jak wskazuje analiza, zdecydowana większość kredytów z tzw. starego portfela (sprzed 2017 r.) może być kwestionowana zgodnie z tym poglądem – to prawdziwa „bomba” dla sektora bankowego. Konsumenci są więc na wygranej pozycji – opinia Rzecznik Mediny to zwycięstwo kredytobiorców(choć jeszcze nieprawomocne).

Ostateczny wyrok TSUE w sprawie WIBOR poznamy co prawda dopiero w 2026 r., ale już teraz sądy w Polsce coraz śmielej wydają orzeczenia przychylne klientom. Przykładowo Sąd Okręgowy w Suwałkach uznał za niewiążącą umowę kredytu złotowego opartą na WIBOR (wyrok z grudnia 2024 r.), właśnie z powodu zaniedbań informacyjnych banku.

Banki oczywiście składają apelacje, jednak trend jest wyraźny. Wszystko wskazuje, że era podważania “WIBOR-u” w kredytach wchodzi w etap na jakim byli frankowicze w 2019 r. i być może potoczy się w tym samym kierunku prowadząc do skutecznego podważania wskaźnika w setkach tysięcy umów kredytowych.