PLN/CHF
Krajowy sektor bankowy stoi obecnie przed wyzwaniem związanym z ryzykiem prawnych związanych z ekspozycjami banków na walutowe kredyty mieszkaniowe. Celem banków jest zarządzanie tym ryzykiem, oferując klientom ugody oraz tworząc odpowiednie rezerwy. Jednak koszty związane z tym działaniem są wysokie i będą nadal rosły w przyszłości. Wpływają one na stabilne funkcjonowanie banków, a także na możliwości tworzenia kapitałów. Według analityków NBP, skala dodatkowych rezerw potrzebnych na pokrycie ryzyka w bilansie banków może wahać się od 25 mld zł do 40 mld zł w zależności od objęcia wszystkich aktywnych umów kredytowych ugodami lub rozstrzygania sporów sądowych.
Koszty związane z ryzykiem prawnym
Koszty związane z ryzykiem prawnym walutowych kredytów mieszkaniowych to główne wyzwanie dla krajowego sektora bankowego. Banki muszą uwzględnić nie tylko koszty związane z ugodami z klientami, ale także potencjalne koszty związane z pozwami składanymi przez kredytobiorców.
Aktualnie banki już poniosły znaczne koszty na ograniczanie ryzyka prawnego, jednak rzeczywisty koszt jest wyższy niż sugeruje obecna kwota rezerw. Dynamika napływu nowych powództw klientów przeciwko bankom nadal jest wysoka, a tempo napływu nowych pozwów w ciągu ostatnich dwóch kwartałów nawet się zwiększyło. Przewiduje się, że ten trend będzie się kontynuował w najbliższym czasie.
Rezerwy bankowe
Banki zobowiązane są do tworzenia rezerw na pokrycie ryzyka związane z walutowymi kredytami mieszkaniowymi. Na koniec czerwca 2023 roku zakumulowane rezerwy stanowiły średnio 63% bieżącej wartości portfeli kredytów w CHF.
W wyniku zawartych ugód z kredytobiorcami oraz uprawomocnienia się pierwszych wyroków sądowych, banki wykorzystały już część utworzonych wcześniej rezerw. Jednak mimo to rzeczywisty koszt banków na ograniczanie ryzyka prawnego jest wyższy niż sugerują obecne rezerwy.
Proces ugód z kredytobiorcami
Proces zawierania ugód z kredytobiorcami jest kontynuowany przez banki. Jak dotąd, banki zawarły ponad 73,5 tysiąca ugód dotyczących kredytów o wartości około 12,5 mld zł. Liczba zawartych ugód stanowi około 56% liczby kredytów objętych sporem sądowym. Jest to ważny krok w zarządzaniu ryzykiem prawnym i tworzeniu stabilności w sektorze bankowym.
Pogorszenie jakości walutowych kredytów mieszkaniowych
Autorzy raportu wskazują, że jakość walutowych kredytów mieszkaniowych pogorszyła się znacznie w ostatnich latach, głównie z powodu ryzyka prawnego, a nie czynników ekonomicznych. Największy wzrost wskaźników kredytów zagrożonych i kredytów w drugiej fazie nastąpił po 2019 roku na skutek masowego kwestionowania umów po wyroku TSUE (C-260/18). Jednak pomimo tego pogorszenia wskaźników ryzyka, wpływ kredytów walutowych na cały portfel kredytów mieszkaniowych jest obecnie niewielki z powodu znacznego spadku wartości tych kredytów i ich udziału w portfelu banków.
Banki spokojnie stać na spłacenie Frankowiczów – zarobiły 179,8% więcej niż rok temu
Banki jednak nie muszą martwić się wydatkami na kredyty we frankach. Według danych opublikowanych przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny, wynik netto sektora bankowego w okresie styczeń-październik 2023 roku wyniósł 23,6 mld zł, co oznacza wzrost o imponujące 179,8% w porównaniu do roku poprzedniego. To wyjątkowo pozytywna wiadomość dla polskiego sektora finansowego.
Podział wyników netto na sektor banków komercyjnych i spółdzielczych pokazuje, że wynik netto sektora banków komercyjnych wyniósł 19,4 mld zł wobec 5,4 mld zł w roku poprzednim, co daje wzrost o 258,8%. Natomiast wynik netto sektora banków spółdzielczych wyniósł 4,2 mld zł wobec 3 mld zł, co oznacza wzrost o 40%.
Całkowite przychody operacyjne sektora bankowego w okresie styczeń-październik 2023 roku wyniosły 85,6 mld zł, co oznacza wzrost o 23,6% w porównaniu do roku poprzedniego. Warto zauważyć, że wynik z tytułu odsetek wzrósł o 32,6% do 76,5 mld zł, natomiast wynik z tytułu opłat i prowizji spadł o 1,5% do 14,7 mld zł.
Marża odsetkowa sektora bankowego wzrosła do 3,88% z 3,87% po wrześniu 2023 roku. To minimalne zwiększenie, jednak świadczy o stabilności i dobrze zaplanowanej strategii sektora bankowego.
Wynik z tytułu utraty wartości w okresie styczeń-październik 2023 roku wyniósł 5,5 mld zł, co oznacza spadek o 14,3% w porównaniu do roku poprzedniego. To pozytywna tendencja, która świadczy o lepszej kondycji sektora bankowego.
Koszty administracyjne sektora bankowego wyniosły 32,8 mld zł, co oznacza spadek o 2,6% w porównaniu do roku poprzedniego. To dobry znak, który wskazuje na efektywniejsze zarządzanie kosztami w sektorze bankowym.
Wskaźnik jakości kredytów klientowskich w sektorze bankowym wyniósł 4,9%, co oznacza, że pozostaje na takim samym poziomie jak w grudniu 2022 roku. Warto zauważyć, że jakość kredytów dla przedsiębiorców indywidualnych pogorszyła się z 13,5% do 16,1%, natomiast dla kredytów konsumpcyjnych minimalnie wzrosła z 8,8% do 8,9%. Z drugiej strony, jakość kredytów dla przedsiębiorstw poprawiła się z 6,5% do 6,3%, a dla kredytów mieszkaniowych z 2,2% do 2,1%.
Współczynnik kapitałowy TCR sektora bankowego wzrósł z poziomu 20,6% na koniec czerwca 2023 roku do 20,8% na koniec września 2023 roku. To oznacza, że sektor bankowy ma odpowiednią poduszkę kapitałową, co wpływa na stabilność i wiarygodność sektora.
| Kategoria | Wynik/Stawka 2022 | Wynik/Stawka 2023 | Zmiana (%) |
|---|---|---|---|
| Wynik netto sektora bankowego | — | 23,6 mld zł | +179,8% |
| Wynik netto banków komercyjnych | 5,4 mld zł | 19,4 mld zł | +258,8% |
| Wynik netto banków spółdzielczych | 3 mld zł | 4,2 mld zł | +40% |
| Całkowite przychody operacyjne | — | 85,6 mld zł | +23,6% |
| Marża odsetkowa | 3,87% | 3,88% | Minimalny wzrost |
| Wynik z tytułu utraty wartości | — | 5,5 mld zł | -14,3% |
| Koszty administracyjne | — | 32,8 mld zł | -2,6% |
| Wskaźnik jakości kredytów klientowskich | 4,9% | 4,9% | Bez zmian |
| Współczynnik kapitałowy TCR | 20,6% | 20,8% | Minimalny wzrost |
Podsumowanie
Ryzyko prawne związane z walutowymi kredytami mieszkaniowymi stanowi obecnie główne wyzwanie dla krajowego sektora bankowego. Koszty związane z tworzeniem rezerw i zawieraniem ugód z kredytobiorcami są wysokie, ale konieczne do zapewnienia stabilności banków. Pomimo pogorszenia jakości kredytów walutowych, wpływ na cały portfel kredytów mieszkaniowych jest niewielki. Banki starają się nadrabiać straty poprzez podnoszenie marż odsetkowych. Pomimo niepewności regulacyjnej, sektor bankowy pozostaje odporny na ryzyko racjonowania kredytu. Jednak nadal istnieją wyzwania związane z regulacjami i ustawowymi zmianami, które mogą wpływać na zdolność banków do udzielania kredytów i rozwijania działalności. Ostatecznie, krajowy sektor bankowy powinien skupić się na zarządzaniu ryzykiem prawnych związanych z kredytami walutowymi, tworzeniu rezerw i utrzymaniu stabilności finansowej.
