Sankcja Kredytu Darmowego czyli jak uzyskać wyrok w sądzie i obniżyć raty kredytu nawet o 50%

Sankcja kredytu darmowego (SKD) to narzędzie służące ochronie praw konsumenckich w przypadku, gdy zawarta umowa kredytowa została niewłaściwie skonstruowana. W praktyce przy umowach o kredyty gotówkowe, a także niektóre kredyty hipoteczne zawierające błędy kredytobiorca, który zechce z niej skorzystać, będzie mógł spłacać zobowiązanie bez odsetek, prowizji i innych kosztów należnych kredytodawcy. Jakie kredyty obejmuje SKD i jak z tej możliwości skorzystać?

Czym jest sankcja kredytu darmowego i jakich kredytów dotyczy?

W przypadku źle skonstruowanych umów kredytowych zawierających błędy, braki informacyjne czy inne uchybienia, polski ustawodawca, wzorując się na dyrektywach unijnych, wprowadził w celu ochrony konsumentów możliwość skorzystania z sankcji kredytu darmowego.

SKD ma być karą dla banku za błędy w umowie i skutkować możliwością spłacania przez kredytobiorcę kredytu bez naliczanej przez bank prowizji, odsetek i innych dodatkowych kosztów, co znacząco obniży raty, a sam kredyt okaże się darmowy.

SKD została uregulowana ustawami o kredycie konsumenckim. Dotyczy więc przede wszystkim wszystkich kredytów gotówkowych, które klienci banku brali na różne cele. W niektórych wypadkach może dotyczyć jednak także kredytów hipotecznych.

Sankcja kredytu darmowego a kredyt hipoteczny

Kredyty hipoteczne zaciągnięte po 22 lipca 2017 roku podlegają przepisom innej ustawy o kredycie hipotecznym, w której to sankcja kredytu darmowego nie występuje. Natomiast w przypadku tych, które zostały zaciągane wcześniej, czyli przed 21 lipca 2017 może mieć zastosowanie. W zależności od daty, kiedy kredyt taki został wzięty przed tą datą, obowiązuje stara lub nowa ustawa o prawie konsumenckim. Zgodnie z nimi, jeśli kredyt hipoteczny został zaciągnięty w okresie:

• Od 20 lutego 2006 roku do 17 grudnia 2011 roku obowiązują przepisy ustawy z 2001 roku, które mówią, że sankcja kredytu darmowego może dotyczyć kredytów hipotecznych zaciągniętych do kwoty 80 tys. złotych. 
• Od 18 grudnia 2011 do 21 lipca 2017 roku obowiązują przepisy ustawy z 2011 roku, w świetle których kredyty konsumenckie, a także hipoteczne mogą być objęte sankcją darmowego kredytu, jeśli kredyt był zaciągnięty na sumę nie wyższą niż 255 tys. złotych. Wyjątek stanowią kredyty, które nie zostały zabezpieczone hipoteką, a wzięto je z przeznaczeniem na remont domu i mieszkania w wysokości większej niż 255 tys. zł.

Co ciekawe, w przypadku kredytów, do których stosuje się przepisy starej ustawy, nie obowiązuje limit czasowy, do którego można zgłaszać roszczenia. Nowa ustawa natomiast taki limit wprowadza do kredytów już spłaconych. Mianowicie z sankcji kredytu darmowego można skorzystać jedynie do roku od spłacenia kredytu.

Kiedy sankcja kredytu darmowego będzie mogła zostać zastosowana?

Aby można było skorzystać z sankcji darmowego kredytu, warto dokładniej zapoznać się z przepisami obu ustaw o kredycie konsumenckim. W zapisach tych zostały bowiem ujęte dokładnie sytuacje, kiedy jest to możliwe. W przypadku starej ustawy z 2001 roku z SKD można skorzystać, jeśli kredytodawca naruszy postanowienia zawarte w art. 4-7. Ustawa z 2011 roku te możliwości rozszerza. Zostały one ujęte w art. 29 ust.1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14, 17, art. 31-33, art. 33a oraz art. 36a – 36c. Warto wiedzieć, że nie ma znaczenia fakt, czy bank celowo naruszył postanowienia umowne, czy też nie.

Czego najczęściej dotyczą naruszenia banku?

Naruszeń w umowach ze strony banków jest dużo. Najistotniejsze z nich dotyczą takich kwestii jak:

• RRSO i CKK (całkowity koszt kredytu)
• termin i zasady spłaty kredytu
• forma pisemna
• wysokość oprocentowania oraz jego zmiany w przypadku oprocentowania umownego, jak i przeterminowanego,
• informacje o wszystkich kosztach kredytu

Ze sankcji darmowego kredytu będzie można skorzystać w przypadku gdyby doszło do naruszeń w przedstawionych powyżej kwestiach. Może to być brak informacji lub zaniżanie, lub zawyżanie danych albo przedstawianie ich w taki sposób, że konsument nie jest w stanie ich zrozumieć.

Jak skorzystać z sankcji kredytu darmowego?

Aby skorzystać z sankcji kredytu darmowego, kredytobiorca po zauważeniu w umowie błędów powinien złożyć do banku oświadczenie na piśmie informujące o tym, że umowa kredytowa zawiera naruszenia ustawy o kredycie konsumenckim i w związku z tym kredytobiorca chce skorzystać z przysługującej mu ustawowo sankcji.

Warto przy tym mieć na uwadze, aby złożyć takie oświadczenie do właściwego banku. W niektórych przypadkach może to nie być wcale takie oczywiste, ponieważ zmiany na rynku bankowym na przestrzeni lat spowodowały przejęcia niektórych banków przez inne i złożenie takiego oświadczenia do niewłaściwego banku w wypadku spłaconego kredytu, którego dotyczy nowa ustawa z 2011 roku, zabierze cenny czas na działanie kredytobiorcy.

Ma on bowiem tylko rok na możliwość skorzystania z SKD. Jest to więc niezwykle ważne, aby w przypadku, gdy kredyt był zaciągany w banku, który już nie istnieje, zmienił nazwę lub został przejęty przez inny, złożyć takie oświadczenie do właściwego banku. Sytuacja jest o tyle trudna czasami, że niektóre banki przekazały innym tylko część portfela udzielonych kredytów i trzeba najpierw ustalić, który z nich będzie tym właściwym.

W oświadczeniu warto wskazać jakich naruszeń banku oświadczenie dotyczy, mimo że ustawa tego nie nakazuje. Nie jest więc to konieczne, ale dla celów dowodowych może okazać się przydatne. Oświadczenie takie musi być oczywiście przez kredytobiorcę własnoręcznie podpisane. Jeśli bank nie go nie uzna, sprawa może trafić do sądu.

Jakie warunki jeszcze trzeba spełnić, aby skorzystać z sankcji kredytu darmowego?

Aby móc skorzystać z prawa do sankcji kredytu darmowego oprócz złożenia oświadczenia i przestrzegania terminu określonego w ustawie oraz pułapu kwoty kredytu, który obecnie wynosi 255 tys. złotych, a do roku 2011 wynosił 80 tys. złotych, trzeba jeszcze spełniać inne warunki.

Kredytobiorca musi mieć status konsumenta, a także wykazać się terminowymi spłatami rat. Jeśli te warunki zostaną spełnione, taki kredytobiorca ma duże szanse w sądzie na wygranie sprawy nawet gdyby wcześniej bank nie uznał złożonego oświadczenia. Ważnym krokiem jest znalezienie dobrego prawnika, który podpowie jakie roszczenia najlepiej wskazać przy składaniu pozwu. Mogą one się różnić w zależności od tego, czy kredyt został już spłacony, czy nie i jaka jeszcze kwota pozostała do spłaty.

Nieważność umowy a sankcja kredytu darmowego

Zdarza się, że w umowach o kredyt konsumencki podobnie jak w umowach frankowych zawarte są klauzule abuzywne, które mogą stanowić podstawę do unieważnienia umowy w sądzie. Zasadne w takiej sytuacji jest zadanie pytania, czy wobec tego w przypadku takiej umowy wnosić do sądu o stwierdzenie nieważności umowy ze wszystkimi tego skutkami, czy o skorzystanie z sankcji kredytu darmowego.

Na ten temat wypowiedział się Sąd Najwyższy w dniu 4 kwietnia 2019 roku, stwierdzając, że w dziedzinie konsumenckich stosunków kredytowych sankcja kredytu darmowego stanowi rozwiązanie referencyjne. Natomiast TSUE jeszcze w 2010 roku wskazał, że sankcja kredytu darmowego wyprzedza badanie umowy pod kątem abuzywności.

Trybunał uargumentował to w ten sposób wtedy, że trudno wyobrazić sobie, że SKD mogłaby być mniej korzystna dla konsumenta niż stwierdzenie nieważności umowy ze względu na abuzywność. Każdy więc, kto zawarł kiedyś kredyt konsumencki mieszczący się w przedstawionych powyżej ramach kwotowych i ma podejrzenia, że jego umowa może zawierać naruszenia, powinien udać się do prawnika, który podpowie po jej analizie najlepsze rozwiązania oraz to, czy w danym przypadku będzie można skorzystać z SKD, czy też walczyć o unieważnienie umowy.

Jak widać, nie tylko umowy kredytów frankowych zawierają wady, które można podważyć w sądzie. W przypadku wadliwych kredytów konsumenckich często będzie możliwe skorzystanie z sankcji darmowego kredytu, co w konsekwencji może znacznie zmniejszyć raty, a w przypadku kredytów już spłaconych często jeszcze bank będzie musiał oddać nadpłaconą nadwyżkę. Takie procesy już się w sądach toczą i pojawiają się pierwsze orzeczenia korzystne dla kredytobiorców, chociaż linia orzecznicza w takich sprawach dopiero się kształtuje.