Kredyty indeksowane we frankach przez lata zyskały ogromną popularność w Polsce. Przyciągały niskimi stopami procentowymi oraz korzystnym kursem franka szwajcarskiego. Jednak dla wielu kredytobiorców, którzy nie zdawali sobie sprawy z ryzyka walutowego związanego z tymi kredytami, stały się poważnym problemem. W tym artykule przedstawimy wszystko, co powinieneś wiedzieć o kredytach indeksowanych we frankach, włącznie z mechanizmem indeksacji, rodzajami kredytów frankowych oraz przyczynami, dla których wiele osób składa roszczenia przeciwko bankom.
Mechanizm indeksacji
Mechanizm indeksacji to sposób przeliczania kwoty kredytu z wyrażonej w złotówkach na franki szwajcarskie, które stanowią wyjściowe zadłużenie kredytobiorcy. W momencie wypłaty kwoty kredytu, bank przelicza ją na franki szwajcarskie według kursu kupna CHF obowiązującego w danym banku. Następnie, przy spłacie raty kredytu, każda wpłata kredytobiorcy jest przeliczana na franki szwajcarskie według kursu sprzedaży CHF obowiązującego w danym banku w dniu spłaty.
Rodzaje kredytów frankowych
Wyróżniamy trzy rodzaje kredytów frankowych: kredyt walutowy, kredyt indeksowany do waluty obcej oraz kredyt denominowany do waluty obcej.
Kredyt walutowy
Kredyt walutowy to kredyt, w którym zarówno kwota zadłużenia, jak i spłata odbywają się w walucie obcej, np. we franku szwajcarskim. W przeszłości kredyty walutowe były popularne ze względu na niższe oprocentowanie niż kredyty w złotówkach. Obecnie banki udzielających tego rodzaju kredytów są ograniczone, a dostęp do nich mają jedynie osoby zarabiające w walucie obcej.
Kredyt indeksowany do waluty obcej
Kredyt indeksowany to kredyt, w którym kwota zadłużenia jest wyrażona w złotówkach, jednak spłata odbywa się w walucie obcej, np. we franku szwajcarskim. Przed wypłatą kredytu, bank przelicza zadłużenie na walutę obcą po kursie wymiany, a wysokość zobowiązania jest uzależniona od kursu waluty w okresie trwania umowy.
Kredyt denominowany do waluty obcej
Kredyt denominowany to kredyt, w którym kwota zadłużenia jest wyrażona w walucie obcej, np. we franku szwajcarskim, jednak wypłata odbywa się w złotówkach po przeliczeniu po kursie wymiany z dnia wypłaty. Oznacza to, że kredytobiorca otrzymuje kwotę w złotówkach, która może być mniejsza lub większa od pierwotnie zakładanej, zależnie od kursu waluty obcej.
Ryzyko kredytów indeksowanych
Zaciągając kredyt indeksowany we frankach, kredytobiorcy narażają się na ryzyko walutowe. Wahania kursu waluty obcej mogą skutkować zmianą wysokości zadłużenia, co może prowadzić do zwiększenia rat kredytowych. Dlatego też wielu kredytobiorców, którzy nie zdawali sobie sprawy z tego ryzyka, złożyło roszczenia przeciwko bankom.
Roszczenia kredytobiorców
Podstawą roszczeń kredytobiorców w przypadku kredytów indeksowanych we frankach jest przede wszystkim zarzut abuzywności postanowień określających zasady indeksacji kwoty kredytu. Banki często miały swobodę w ustalaniu kursów walutowych, co powodowało nieprzewidywalne zmiany w wysokości zadłużenia kredytobiorców. Wiele roszczeń opiera się również na sprzeczności umowy z prawem bankowym oraz braku transparentności w przedstawieniu mechanizmu przeliczeniowego.
Orzeczenia sądowe – Statystyki 2023
Według najnowszych danych, w pierwszych trzech kwartałach 2023 roku zapadło łącznie 11 187 wyroków sądowych związanych z kredytami frankowymi. Jest to znaczący wzrost w porównaniu z poprzednimi latami. W całym 2022 roku liczba wyroków wyniosła 9596, a w 2021 roku było jeszcze mniej – zaledwie 2780. Można zauważyć wyraźny trend wzrostowy, co może być związane z większą świadomością kredytobiorców oraz rosnącą liczbą spraw zgłaszanych do sądów.
Najbardziej obiecującym wynikiem jest wysoki odsetek korzystnych wyroków dla kredytobiorców. Z 11 187 rozstrzygniętych spraw, aż 97% zakończyło się korzystnym wyrokiem dla frankowiczów, co daje imponującą liczbę 10 850 spraw. Jest to istotna zmiana w porównaniu z wcześniejszymi latami, gdzie banki częściej odnosiły sukces w sprawach sądowych. Jednocześnie banki odniosły sukces w 2,7% przypadków, czyli 303 sprawach. Oznacza to, że większość kredytobiorców ma szanse na odzyskanie swoich pieniędzy.
Ciekawym elementem analizy jest liczba wyroków drugiej instancji. Sądy drugiej instancji podjęły decyzję o uchyleniu wyroku sądu pierwszej instancji i przekazaniu spraw do ponownego rozstrzygnięcia jedynie w 34 przypadkach, co stanowi zaledwie 0,3% wszystkich rozstrzygniętych spraw. Oznacza to, że większość wyroków sądowych jest utrzymana w mocy i kredytobiorcy mogą cieszyć się z korzystnych rozstrzygnięć.
W większości przypadków, frankowicze odnoszą sukces, a sprawy kończą się uznaniem umowy kredytowej za nieważną. Takie rozstrzygnięcie wystąpiło w około 96% korzystnych przypadków, co stanowiło 10 446 spraw. W 404 przypadkach sądy zdecydowały o odfrankowieniu umowy. To ważne zwycięstwa dla frankowiczów, którzy przez lata byli zmuszeni płacić wysokie raty kredytowe i byli skazani na niekorzystne warunki umowy.
Podsumowując, liczba wyroków w sprawach frankowych z roku na rok rośnie. W pierwszych trzech kwartałach 2023 roku zapadło 11 187 wyroków, z czego aż 97% było korzystnych dla kredytobiorców. W całym 2022 roku liczba wyroków wyniosła 9596, również z 97% korzystnych dla kredytobiorców. W całym 2021 roku było znacznie mniej wyroków, zaledwie 2780, z czego 95% z nich zakończyło się korzystnym wyrokiem dla kredytobiorców. Jeśli chodzi o wyroki drugiej instancji, odnotowano ich łącznie 1561 w roku 2022. To znaczące zwiększenie liczby rozstrzygnięć w drugiej instancji wskazuje na zwiększające się zainteresowanie tym tematem i wzrost świadomości prawnej wśród frankowiczów.
Podsumowanie
Kredyty indeksowane we frankach były popularne ze względu na korzystne warunki, jakie oferowały kredytobiorcom. Jednak ryzyko walutowe, związane z wahaniem kursu franka szwajcarskiego, sprawiło, że wiele osób znalazło się w trudnej sytuacji finansowej. Roszczenia kredytobiorców opierają się na zarzutach abuzywności postanowień umownych oraz sprzeczności umowy z prawem. Orzeczenia sądowe często skutkują uznaniem umowy za nieważną i zobowiązaniem banków do zwrotu niewłaściwie pobranych świadczeń. W każdym przypadku warto skonsultować się z prawnikiem, aby uzyskać profesjonalną pomoc w dochodzeniu swoich praw.
