Kredyt denominowany to popularny rodzaj kredytu hipotecznego, który jest przeliczany na waluty obce. W umowie kredytowej kwota kredytu jest wyrażona w walucie obcej, na przykład we frankach szwajcarskich, jednak wypłata kredytu następuje w złotych po kursie waluty z dnia uruchomienia. Decydując się na kredyt denominowany, kredytobiorcy nie wiedzą dokładnie, jaką kwotę w złotych otrzymają od banku. Może się okazać, że będzie to niższa lub wyższa kwota niż ta, o którą wnioskowali.
Kredyt denominowany co to znaczy?
Kredyt denominowany to rodzaj kredytu hipotecznego, w którym kwota zadłużenia jest wyrażona w walucie obcej, np. we frankach szwajcarskich. Jednakże, kredyt jest wypłacany w złotych polskich po kursie waluty z dnia uruchomienia. Oznacza to, że kredytobiorca nie wie dokładnie, jaką kwotę w złotych otrzyma od banku. Różnica między kwotą kredytu w walucie a faktyczną kwotą w złotych wynika z wahania kursów walutowych.
Cechy kredytu denominowanego
Kredyt denominowany ma kilka charakterystycznych cech, które warto zrozumieć przed zaciągnięciem takiego zobowiązania.
1. Kwota kredytu w walucie obcej
W przypadku kredytu denominowanego, kwota zadłużenia jest wyrażona w walucie obcej, na przykład we frankach szwajcarskich. Bank ustala wysokość zadłużenia na podstawie wniosku kredytowego, w którym kredytobiorca wskazuje wnioskowaną kwotę kredytu w złotówkach. Następnie, w dniu uruchomienia kredytu, bank ustala kwotę kredytu w walucie obcej na podstawie arbitralnie ustalonego kursu kupna waluty.
2. Wypłata kredytu w złotych
Mimo że kwota kredytu jest denominowana w walucie obcej, sam kredyt jest wypłacany w złotych. Oznacza to, że kredytobiorca otrzymuje środki na swoje konto w polskiej walucie po kursie waluty z dnia uruchomienia. Ta konwersja może prowadzić do różnic między oczekiwaną kwotą w złotych a faktyczną kwotą otrzymaną od banku.
3. Wahania kursów walutowych
Jedną z kluczowych cech kredytu denominowanego są wahania kursów walutowych. Kursy walut zmieniają się ciągle, co może mieć wpływ na kwotę kredytu w walucie obcej oraz na wysokość rat kredytowych. Jeśli kurs waluty wzrośnie od chwili podpisania umowy kredytowej, kredytobiorca może otrzymać więcej środków w walucie krajowej. Z drugiej strony, jeśli kurs waluty spadnie, kwota kredytu w walucie obcej może być niewystarczająca dla zakupu określonej nieruchomości.
Wady kredytu denominowanego
Jedną z największych wad kredytu denominowanego jest ryzyko związane z wahaniem kursów walutowych. Kredytobiorcy są wystawieni na ryzyko zmiany kursu waluty, co może wpływać na wysokość spłacanych rat kredytowych. Jeśli kurs waluty wzrośnie, kredytobiorcy mogą mieć trudności z pokryciem zobowiązań, zwłaszcza jeśli ich dochody są w złotych. Ponadto, kredytobiorcy nie mają pełnej kontroli nad wysokością zadłużenia, ponieważ zależy ona od kursu waluty obcej.
Jakie banki udzielają kredytów denominowanych?
W Polsce wiele banków udziela kredytów denominowanych, szczególnie kredytów hipotecznych w walutach obcych. Niektóre z tych banków to:
- PKO Bank Polski
- BGŻ, Fortis (aktualnie BNP Paribas Bank Polska)
- Deutsche Bank
- Bank Zachodni WBK (aktualnie Santander Bank Polska)
- Nordea Bank Polska (aktualnie PKO Bank Polski)
- Bank Ochrony Środowiska
- PEKAO Bank Hipoteczny
Warto zauważyć, że niektóre umowy o kredyt frankowy denominowany posiadają także cechy kredytów indeksowanych. To oznacza, że istnieje możliwość składania dodatkowych zarzutów w odniesieniu do tych umów.
Kiedy można podważyć umowę o kredyt denominowany?
Podważenie umowy o kredyt denominowany jest możliwe w przypadku stwierdzenia abuzywności postanowień dotyczących nominacji kwoty kredytu lub uruchomienia kredytu denominowanego. W przypadku kredytów denominowanych, podstawą roszczeń kredytobiorców jest przede wszystkim zarzut abuzywności postanowień określających zasady denominacji kwoty kredytu. Klauzule takie mogą być uznane za niedozwolone, jeśli rażąco naruszają interes konsumenta.
W ostatnim czasie można zaobserwować zmiany w orzecznictwie dotyczącym kredytów denominowanych. Sądy coraz częściej uznają, że o rodzaju kredytu decyduje nie to, co jest zapisane w umowie, ale waluta, w jakiej kredyt jest wypłacony kredytobiorcy. Sądy podkreślają, że umowy dotyczące kredytów denominowanych zawierają liczne klauzule niedozwolone, które naruszają interes konsumenta i stwarzają nieproporcjonalną nierównowagę między stronami umowy.
Jak wygląda unieważnienie denominowanego kredytu we frankach
W dniu 30 stycznia 2023 roku Sąd Okręgowy we Wrocławiu wydał wyrok dotyczący sprawy o sygnaturze akt XII C 1345/18. Wyrok ten dotyczył dwóch umów kredytowych zawartych przez klientów z Bankiem Zachodnim WBK S.A. we Wrocławiu, obecnie Santander Bank Polska S.A. w Warszawie. Sąd Okręgowy stwierdził częściową nieważność pierwszej umowy, zawartej w 2008 roku, oraz całkowitą nieważność drugiej umowy o konsumencki dewizowy kredyt mieszkaniowy/inwestorski.
W przypadku pierwszej umowy, sąd uznał za nieważne postanowienia aneksu dotyczącego przewalutowania kredytu. Sąd podkreślił, że mechanizm podwójnego przeliczania waluty kredytu, zarówno podczas przewalutowania, jak i podczas spłaty, jest niezgodny z przepisami prawa. Dodatkowo, sąd wskazał, że bank wyłącznie samodzielnie określił wartość kredytu w walucie obcej, co również jest sprzeczne z prawem.
W przypadku drugiej umowy, sąd uznał ją za całkowicie nieważną. Sąd stwierdził, że konstrukcja kredytu uniemożliwiała przewidzenie kwoty w złotówkach, jaką klient otrzymałby od banku. Klauzule waloryzacyjne, które zależały od decyzji i zachowań tylko jednej ze stron umowy, również zostały uznane za niezgodne z prawem.
W rezultacie wyroku, sąd zasądził na rzecz klientów kwotę 182 367,34 zł, w skład której wchodzi kwota z tytułu nieważnej umowy o kredyt dewizowy oraz kwota nadpłat wynikających z wadliwego aneksowania pierwotnej umowy kredytowej. Dodatkowo, sąd zasądził zwrot kosztów procesu w wysokości 3 556,00 zł.
Wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu jest niezwykle istotny, ponieważ dokonuje oceny ważności umów kredytowych denominowanych. Sąd jednoznacznie stwierdza, że postanowienia umowne wprowadzające przewalutowanie kredytu są albo nieważne, albo bezskuteczne. Decyzja sądu daje nadzieję klientom, którzy borykają się z problemami związanymi z takimi umowami, na unieważnienie niekorzystnych klauzul.
Co więcej, wyrok ten wyróżnia się z tłumu innych rozstrzygnięć zapadłych w ostatnim czasie w sporach między kredytobiorcami a bankami. Pomimo skomplikowanego charakteru sprawy, sąd podjął decyzję po pięciu terminach rozpraw, a całe postępowanie trwało 57 miesięcy. Sprawę prowadziła po stronie kredytobiorców kancelaria adwokacka adwokat Jacek Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni.
Jakie roszczenia mogą mieć kredytobiorcy frankowi?
Kredytobiorcy frankowi mogą mieć różne roszczenia wobec banków udzielających kredytów denominowanych. Przede wszystkim, mogą domagać się unieważnienia umowy kredytowej z uwagi na abuzywne klauzule dotyczące nominacji kwoty kredytu. W przypadku uznania umowy za nieważną, bank powinien zwrócić kredytobiorcy wszystkie spełnione świadczenia, takie jak raty kapitałowe, odsetki, opłaty i prowizje, które nie miały podstawy prawnej.
Kredytobiorcy frankowi mogą również dochodzić roszczeń związanych z naruszeniem zasady walutowości, niedoinformowaniem o ryzyku walutowym, nierównomiernym rozłożeniem ryzyka pomiędzy stronami umowy oraz sprzecznością umowy z naturą stosunku prawnego. W zależności od okoliczności konkretnej sprawy, kredytobiorcy mogą uzyskać zwrot nienależnych kwot oraz odszkodowanie za poniesione straty.
Podsumowanie
Kredyt denominowany to popularny rodzaj kredytu hipotecznego, w którym kwota zadłużenia jest wyrażona w walucie obcej, a wypłata następuje w złotych po kursie waluty z dnia uruchomienia. Kredytobiorcy powinni być świadomi ryzyka związanego z kredytem denominowanym, takiego jak wahania kursów walutowych. Wiele banków udziela kredytów denominowanych, jednak umowy takie mogą być podważone w przypadku stwierdzenia abuzywności postanowień dotyczących nominacji kwoty kredytu. Kredytobiorcy frankowi mogą mieć roszczenia związane z unieważnieniem umowy oraz odszkodowanie za poniesione straty.
