Coraz więcej kredytobiorców decyduje się na walkę z nieuczciwymi zapisami w swoich umowach kredytowych, które mogą zawierać klauzule abuzywne. Takie klauzule, uznawane za niedozwolone, są szczególnie powszechne w kredytach frankowych. Działania banków, które często przerzucały całe ryzyko na kredytobiorców, a także brak przejrzystości umów, doprowadziły do lawiny pozwów w sądach, które w zdecydowanej większości przypadków kończą się zwycięstwem kredytobiorców.
W tym artykule dowiesz się, czym są klauzule abuzywne, jakie mają konsekwencje dla kredytobiorców, jak je zidentyfikować oraz jakie kroki podjąć, jeśli okaże się, że Twoja umowa kredytowa zawiera takie zapisy.
Klauzule abuzywne – co to takiego?
Klauzule abuzywne to postanowienia umowne, które:
- nie zostały indywidualnie uzgodnione z klientem,
- kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami,
- rażąco naruszają interesy konsumenta.
Takie zapisy nie wiążą konsumenta, co oznacza, że nie mogą być podstawą do egzekwowania obowiązków wynikających z umowy. W praktyce oznacza to, że jeśli Twoja umowa kredytowa zawiera klauzule abuzywne, możesz domagać się ich unieważnienia lub usunięcia, co może prowadzić nawet do unieważnienia całej umowy kredytowej.
Przesłanki uznania zapisów za klauzule abuzywne
Aby sąd mógł uznać zapis w umowie za niedozwolony, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:
- Sprzeczność z dobrymi obyczajami
Dobre obyczaje to zasady uczciwego i rzetelnego postępowania. Ich naruszeniem jest np. wykorzystywanie niewiedzy kredytobiorcy, brak przejrzystości w zapisach umowy lub naruszanie równowagi stron. - Rażące naruszenie interesów konsumenta
Chodzi o sytuacje, w których zapisy umowy są wyraźnie niekorzystne dla konsumenta, zarówno w aspekcie finansowym, jak i niemajątkowym. Przykładem może być wprowadzenie mechanizmów, które pozwalają bankowi dowolnie zmieniać warunki umowy bez konsultacji z kredytobiorcą.
Te dwie przesłanki muszą zostać spełnione łącznie, co oznacza, że zapis musi jednocześnie naruszać dobre obyczaje i w rażący sposób szkodzić konsumentowi.
Klauzule abuzywne w kredytach frankowych
W przypadku kredytów frankowych klauzule abuzywne najczęściej dotyczą mechanizmów przeliczeniowych i ryzyka kursowego. Poniżej kilka przykładów takich zapisów:
- Dowolność ustalania kursów przez bank„Kwota kredytu wypłacana jest w złotych po przeliczeniu według kursu kupna waluty kredytu obowiązującego w banku…” Bank jednostronnie decydował o kursie, po jakim przeliczana była zarówno wypłata kredytu, jak i spłaty rat, co dawało mu całkowitą kontrolę nad wysokością zobowiązań kredytobiorcy.
- Brak informacji o ryzyku walutowym
Umowy często nie zawierały rzetelnych informacji o ryzyku związanym z wahaniami kursów walut, przez co kredytobiorcy nie mieli pełnej świadomości, jakie konsekwencje finansowe może nieść kredyt walutowy. - Nieprzewidywalne koszty spłaty kredytu
Mechanizmy ustalania wysokości rat były niejasne, co uniemożliwiało kredytobiorcom oszacowanie rzeczywistych kosztów kredytu.
Te i podobne zapisy zostały uznane za abuzywne przez polskie sądy oraz Trybunał Sprawiedliwości UE, co znacząco ułatwia kredytobiorcom dochodzenie swoich praw.
Jak wykryć klauzule abuzywne?
Zidentyfikowanie klauzul abuzywnych w umowie kredytowej może być trudne, ale istnieją metody, które mogą pomóc:
- Aplikacje i narzędzia online
Narzędzia takie jak Skaner CHF pozwalają na automatyczną analizę umowy kredytowej pod kątem klauzul abuzywnych. Wystarczy załadować umowę, a system wskaże potencjalnie nieuczciwe zapisy. - Rejestr klauzul abuzywnych
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi rejestr klauzul niedozwolonych, który zawiera zapisy uznane za abuzywne przez polskie sądy. - Konsultacja z prawnikiem
Kancelarie specjalizujące się w sprawach frankowych oferują bezpłatne analizy umów kredytowych i pomagają w wykryciu klauzul abuzywnych.
Dlaczego warto działać?
Jeśli Twoja umowa zawiera klauzule abuzywne, możesz podjąć kroki prawne, które mogą prowadzić do:
- Unieważnienia umowy kredytowej
W takiej sytuacji obie strony zwracają sobie wzajemne świadczenia – kredytobiorca oddaje otrzymaną kwotę kredytu, a bank zwraca wszystkie wpłacone raty. - Odfrankowienia umowy
Kredyt zostaje przeliczony na złotówki według kursu z dnia zawarcia umowy, co eliminuje ryzyko walutowe. - Zwrotu nadpłaconych kwot
Możesz dochodzić zwrotu nadpłaconych odsetek, prowizji czy innych opłat, które zostały naliczone na podstawie abuzywnych zapisów.
Podsumowanie
Klauzule abuzywne w kredytach frankowych to poważny problem, który daje kredytobiorcom podstawę do walki o swoje prawa. Dzięki wsparciu prawników i dostępnym narzędziom możesz skutecznie zidentyfikować niedozwolone zapisy w swojej umowie i podjąć działania, które pozwolą Ci odzyskać sprawiedliwość.
Jeśli masz wątpliwości co do swojej umowy kredytowej, nie zwlekaj – im szybciej podejmiesz odpowiednie kroki, tym większe masz szanse na sukces w sporze z bankiem.