Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2023 roku w sprawie Getin Noble Bank (II CSKP 863/23) ma duże znaczenie dla klientów tego upadłego banku oraz dla kredytobiorców walutowych prowadzących działalność gospodarczą w ogóle. Sąd Najwyższy podjął decyzję w sprawie, w której kredytobiorcy przeznaczyli środki uzyskane z kredytu waloryzowanego do CHF na prowadzenie działalności gospodarczej. Sądy obu instancji zakwestionowały status konsumenta powodów, co wykluczało możliwość badania ewentualnej abuzywności umowy kredytowej. Innymi słowy Frankowicze prowadzący działalność gospodarczą i starający się unieważnić swój kredyt we frankach przegrali w sądzie.
Ocena statusu konsumenta w sprawie Frankowej
W omawianej sprawie, małżonkowie kredytobiorcy wykorzystali środki z kredytu waloryzowanego do CHF na prowadzenie działalności hotelowej. Powód i jego wspólnik prowadzili tę działalność w formie spółki cywilnej. Sądy obu instancji zakwestionowały status konsumenta powodów, co oznaczało brak szczególnej ochrony prawa krajowego i unijnego oraz niemożność badania abuzywności umowy kredytowej.
Pełnomocnik powodów argumentował, powołując się na wyrok TSUE, że wykorzystanie większości kredytu na działalność gospodarczą powoda nie wystarcza dla odmówienia ochrony konsumenckiej jego małżonce. Pełnomocnicy syndyka zwracali uwagę na konieczność dokonania oceny okoliczności konkretnej sprawy i podkreślali, że stan faktyczny tej sprawy wskazywał na niekorzystną ocenę dla małżonki powoda.
Rola powódki w działalności gospodarczej małżonka
Powódka aktywnie wspierała małżonka w zdobyciu finansowania spółki cywilnej, znała cel umowy i była stroną umowy zawartej w celu powiązanym z działalnością gospodarczą spółki. Nawet jeśli powódka nie prowadziła działalności gospodarczej, to dzieliła wszelkie korzyści i ciężary wynikające z zaciągniętego zobowiązania na takich samych zasadach jak powód. Stanowiła również ujawnionego przedsiębiorcę w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Zatem, zwiększenie dostępności środków finansowych na rzecz małżonka realizowało jej interes gospodarczy.
Ocena postanowień umowy kredytowej
Sąd Najwyższy podzielił argumentację syndyka, że decydujące znaczenie ma faktyczny cel zawarcia umowy, którym było sfinansowanie prowadzonej działalności gospodarczej. Odnosząc się do art. 56 k.c., Sąd uznał, że ocena działania banku powinna uwzględniać istniejącą i utrwaloną praktykę banków przy ustalaniu kursów walut. Kursy te nie są ustalane dowolnie przez bank, ale są pochodną warunków rynkowych.
Sąd Najwyższy zgodził się z syndykiem, że nie ma w tej sprawie mowy o nieważności tzw. klauzul spreadowych. Sąd uznał, że ocena działania banku powinna uwzględniać inne elementy, takie jak istniejąca praktyka banków przy ustalaniu kursów walut.
Zawieszenie postępowania po upadłości banku
W związku z ogłoszeniem upadłości banku, postępowanie sądowe dotyczące masy upadłości powinno być zawieszone. Jednak Sąd Najwyższy podjął postępowanie z udziałem syndyka, co było zgodne z prawem. Skarga kasacyjna jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia i przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji. W tym przypadku, skarga kasacyjna została podjęta na podstawie prawomocnego orzeczenia w postępowaniu upadłościowym, co ułatwiło zadanie wierzycielom.
Zawieszenie postępowania przez sąd powszechny
Sąd powszechny ma obowiązek zawiesić postępowanie dotyczące masy upadłości. Uchylenie wyroku przez Sąd Najwyższy oznacza powrót do merytorycznego rozstrzygnięcia żądania powoda. W przypadku Getin Noble Bank, uchylenie wyroku przez Sąd Najwyższy spowodowało, że zastosowanie ma art. 145 prawa upadłościowego i sąd powszechny ma obowiązek zawiesić postępowanie.
Wnioski
Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego w sprawie Getin Noble Bank potwierdza ważność umów kredytowych zawartych przez kredytobiorców walutowych, którzy brali kredyty w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Sąd podkreślił, że ocena umowy kredytowej powinna uwzględniać faktyczny cel zawarcia umowy oraz istniejącą praktykę banków przy ustalaniu kursów walut. Decyzja Sądu Najwyższego ma duże znaczenie dla klientów upadłego banku oraz dla osób korzystających z kredytów walutowych.
