PLN/CHF
Ubiegłoroczne wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE, zwłaszcza te z czerwca 2023 r., spowodowały, że liczba spraw frankowych w sądach zdecydowanie wzrosła, i jednocześnie, frankowicze coraz rzadziej decydują się na podpisywanie z bankami ugód. Każdy bank, który kiedyś udzielał kredytów frankowych, mierzy się dziś z roszczeniami wysuwanymi przez swoich klientów, a że banki niechętnie idą na ustępstwa wobec frankowiczów, można się spodziewać, że spory na tym tle szybko się nie skończą. Duże zainteresowanie procesami sądowymi powoduje natomiast, że kredytodawcy muszą zawiązywać coraz wyższe rezerwy finansowe na ryzyko prawne związane z kredytami walutowymi, a kolejna zła wiadomość dla banków jest taka, że mogą zapomnieć o ustawie frankowej.
Tysiące spraw w sądach, a to jeszcze nie koniec.
Z roku na rok coraz więcej frankowiczów decyduje się pozwać swój bank o unieważnienie zawartej umowy kredytowej, jednak rok 2023 przyniósł większą dynamikę w tym zakresie niż się spodziewano, a to najpewniej za sprawą korzystnych rozstrzygnięć TSUE. Przypomnijmy, w czerwcu ubiegłego roku Trybunał Sprawiedliwości UE uznał, że banki nie mogą domagać się wynagrodzenia za korzystanie przez kredytobiorcę z udostępnionego kapitału kredytu oraz że w sprawach frankowych możliwe jest udzielenie zabezpieczenia poprzez zawieszenie obowiązku spłaty kredytu przez czas trwania postępowania, zatem procesy z bankami stały się jeszcze prostsze i bezpieczniejsze dla kredytobiorców i na efekty tych rozstrzygnięć nie trzeba było długo czekać.
Z informacji ujawnionych przez banki wynika, iż na koniec września 2023 r., wobec ośmiu największych banków w Polsce, wniesionych zostało już ponad 100 000 pozwów, jednak najistotniejsze jest to, że tylko w trzecim kwartale 2023 r. do sądów trafiło prawie 10 000 nowych spraw, ewidentnie widać więc jak zadziałały wyroki TSUE. Liderem wśród banków, które toczą najwięcej sporów z frankowiczami jest bank PKO BP, w jego przypadku liczba postępowań sądowych zbliża się już do 28 000, jednak „straty” bardzo szybko odrabiają również mBank i bank Millennium, które mają po ponad 21 000 wszczętych procesów. Następne w kolejności są bank Santander- z ponad 16 000 spraw, BNP Paribas, który został pozwany ponad 5 000 razy, oraz bank Pekao z prawie 5 000 postępowań.
O ile liczba nowych spraw sądowych przeciwko bankom rośnie bardzo szybko, to nie można tego samego powiedzieć o ugodach, gdyż tutaj obserwujemy odwrotny trend, a więc zainteresowanie ugodami spada. PKO BP, który udzielił najwięcej kredytów frankowych, podpisał do tej pory ponad 34 000 porozumień ze swoimi klientami, bank Millennium nieco ponad 20 000, a mBank niespełna 10 000. Z analizy danych kwartalnych wynika natomiast, że w pierwszym kwartale 2023 r. do ugód przystąpiło około 14 600 frankowiczów, jednak drugi kwartał przyniósł już tylko około 10 300 porozumień, a trzeci około 8 300, wyraźnie zatem widać tendencję spadkową.
Analitycy nie są również pewni czy największa fala pozwów frankowych jest już za nami, dlatego banki z niepokojem obserwują sytuację i nastroje kredytobiorców.
Olbrzymie rezerwy BNP Paribas.
Bank BNP Paribas nie ma aż tak dużego problemu frankowego jak inne banki, gdyż prowadzi nieco ponad 5 000 postępowań sądowych i zawarł już ponad 3 000 ugód, a mimo to, rezerwy tego banku zawiązane na ryzyko prawne są naprawdę olbrzymie.
W dniu 6 grudnia 2023 r. zarząd BNP Paribas poinformował, że zaakceptował szacunkową wartość rezerwy dotyczącej portfela umów kredytów mieszkaniowych we frankach szwajcarskich utworzonej w czwartym kwartale 2023 r. w kwocie ok. 1,019 mld zł (tj. ok. 1,98 mld zł w całym 2023 r.). W komunikacie podano, iż wzrost rezerwy w porównaniu do poprzednich kwartałów 2023 r. związany jest głównie z aktualizacją szacunków dotyczących napływu nowych pozwów sądowych, liczby zawieranych z kredytobiorcami ugód mających na celu konwersję kredytów we frankach na złotówki oraz aktualizacji innych parametrów uwzględnianych w modelu.
W związku ze wzrostem rezerwy szacowany poziom wskaźnika pokrycia rezerwą salda bilansowego brutto kredytów mieszkaniowych we frankach, według stanu na koniec 2023 r. będzie zbliżony do 100%. Bank spodziewa się, że w wyniku zaksięgowania powyższej rezerwy odnotuje stratę netto w czwartym kwartale 2023 r., jednak dzięki bardzo dobrym wynikom z działalności operacyjnej osiągniętym w trzech kwartałach 2023 r., oczekuje się, że wynik netto za cały 2023 r. będzie dodatni.
BNP Paribas jako jeden z nielicznych banków zawiązał rezerwy, które praktycznie w całości pokrywają ryzyko generowane przez kredyty frankowe, i w sumie takim założeniom nie można się dziwić skoro frankowicze z łatwością i szybko wygrywają procesy z tym właśnie bankiem.
Frankowicze wygrywają z BNP Paribas.
Zdecydowana większość roszczeń kierowanych przeciwko bankom dotyczy żądania unieważnienia zawartej umowy kredytowej i nie inaczej są formułowane pozwy przeciwko BNP Paribas, sądy nagminnie więc unieważniają kontrakty frankowe dawnego Fortis Banku, którego następcą prawnym jest BNP Paribas.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Jacek Sosnowski – Adwokaci i Radcowie Prawni w zaledwie 18 miesięcy doprowadziła do unieważnienia umowy, którą kredytobiorcy zawarli z Fortis Bankiem, choć w praktyce umowy te uchodzą za jedne z najtrudniejszych do podważenia. Pozew przeciwko bankowi BNP Paribas skierowany został do Sądu Okręgowego w Warszawie, wyrok w sprawie został natomiast wydany w dniu 29 września 2022 r., sygn. akt: XXVIII C 7040/21, i wówczas Sąd unieważnił zawarty kontrakt.
Konieczność unieważnienia umowy powstała m.in. z uwagi na fakt, że kwota kredytu udzielonego przez bank opiewała na kwotę wyrażoną we frankach, natomiast kwota wypłaty opiewała na kwotę w złotówkach, zatem kwota udzielonego kredytu nie odpowiada wysokości wnioskowanej kwoty, a także rzeczywiście udzielonego kredytu. Na skutek unieważnienia Sąd zasądził na rzecz kredytobiorców kwotę 570 253, 03 zł.
Prawomocny wyrok przeciwko BNP Paribas Kancelaria Adwokacka Adwokat Jacek Sosnowski – Adwokaci i Radcowie Prawni uzyskała natomiast, również przed warszawskimi sądami, w 29 miesięcy, co stanowi bardzo dobry wynik. W pierwszej instancji wyrok został wydany w dniu 22 listopada 2021 r., sygn. akt: XXVIII C 400/21, przez Sąd Okręgowy w Warszawie i już wtedy umowa została unieważniona. Na skutek apelacji banku sprawa trafiła do Sądu Apelacyjnego w Warszawie, który wyrokiem z dnia 4 września 2023 r., sygn. akt: I ACa 1196/23, zmienił orzeczenie Sądu Okręgowego jedynie w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie oraz uwzględnił zarzut zatrzymania zgłoszony przez bank, unieważnienie stało się natomiast prawomocne. Sądy obydwóch instancji doszły do wniosku, że bank naruszył ciążące na nim obowiązki informacyjnego względem kredytobiorczyni.
12 miesięcy trwało natomiast postępowanie przed Sądem Okręgowym w Warszawie, które zakończyło się unieważnieniem umowy o kredyt frankowy zawartej z Fortis Bank w 2007 roku. W tej sprawie kredytobiorcy również byli reprezentowani przez Kancelarię Adwokacką Adwokat Jacek Sosnowski – Adwokaci i Radcowie Prawni, a korzystny dla frankowiczów wyrok zapadł w dniu 20 stycznia 2023 r., sygn. akt: XXVIII C 19464/21. Na rzecz kredytobiorców Sąd zasądził kwoty 346 277, 60 zł i 57 712, 73 franków szwajcarskich, do unieważnienia doszło natomiast z powodu rozbieżności, gdyż kwota udzielonego kredytu została w umowie wyrażona we frankach szwajcarskich, z kolei kredyt został wypłacony w złotówkach.
